Ś    Dievas / Deices Starożytny litewski bóg Dievas (łotewski Dievs, pruski Deices), swoje imię wywodzi bezpośrednio z protoindoeuropejskiego wyrazu „dieu”, który to prawdopodobnie oznaczał zarówno „boga” jak i „niebo”. Imię to pierwotnie nie dotyczyło judeochrześcijańskiego boga Jahwe (tak jak to ma miejsce dzisiaj), lecz Bałtyjskiego Boga. Chrześcijanie przywłaszczyli sobie imię Dievas aby nadać tożsamość swojemu bogu na terenie Litwy. Folklor ujawnia nam niewiele w temacie wyglądu Dievasa, skupiając się bardziej na jego ubiorze. Dievas – młody mężczyzna – nosi srebrne ubrania z filcu i jedwabiu a w ręku dzierży srebrny (czasem zielony) miecz, co jest podobne do tego jak zwykli ubierać się bałtyjscy książęta. Światło i srebro są znakiem Dievasa, bardzo mocno jest on związany z tymi atrybutami. Czasem Dievas ukrywa swą tożsamość, odziewając się w białą koszulę i szary płaszcz, w których to wcale nie wygląda jak władca. Podróżuje wśród swych ludzi jako stary człowiek, odwiedzając dom po domu, wieś za wsią. Będąc w tym wcieleniu, zachowuje się w zwykły sposób, zaś dobrym ludziom rozdaje hojne dary. Jego kosmologiczne funkcje przedstawiają go jako stwórcę świata, boga światła, stojącego po stronie ładu, porządku. Dainy (pieśni ludowe) opisują nie tyle Dievasa jako stwórcę świata lecz skupiają się na jego konkretnych dziełach. Dievas tworzy zwykłe, ziemskie przedmioty z wielką precyzją, przekazując ludziom pewne wartości kulturowe. Ustanawia również prawa i pilnuje porządku na świecie, zapewniając w ten sposób kosmologiczno - religijną stabilność. Jako bóstwo rozstrzygające o przeznaczeniu, Dievas ma bezpośredni kontakt z ludzkim światem podczas narodzin, uroczystości weselnych oraz śmierci. Odpowiada to wpływom które posiada Laima (bogini przeznaczenia), której to moce i funkcje przywłaszczył sobie Dievas. Zdarza się nawet że Dievas występuje jako ojciec Laimy. Taka konfrontacja Dievasa i Laimy zaowocowała powtarzającymi się konfliktami pomiędzy dwoma bóstwami. W większości potyczek między nimi zwycięstwo należy do Laimy. Dievas żyje i pracuje w swoim własnym majątku umieszczonym na szczycie stromej, skalistej góry. Jego posiadłość składa się z tego wszystkiego co znajdziemy na zwykłej, bogatej ziemskiej farmie - ogrodów, budynków, otaczających ich pól i sauny (pirtis). Dievas jeździ złotym lub srebrnym wozem albo saniami ciągniętymi przez znakomite srokate rumaki, zwane Dievo Zirgai. Rumaki te czasem występują jako czarne psy lub czarne kruki, w pewien sposób symbolizując jego zdolności prorocze. Dievas także dosiada swoich rumaków. Zjeżdża ze swej niebiańskiej góry aby zwiększyć urodzajność pól. Powolny zjazd z góry odpowiada zbliżaniu się wiosny lub lata; powolne tempo zapobiega zniszczeniu rosy (świętej wody - rosa miała właściwości magiczne). Jego przybycie i przejazd są również związane z cyklami słońca. Cykl świąt agrarnych odpowiada rolniczym zajęciom Dievasa i wskazuje na to że jest on kalendarzowym Bogiem. Dievas w takiej czy innej formie bierze udział w prawie każdym święcie wspólnoty, którego punktem centralnym zazwyczaj jest obfity posiłek. Wiele rytuałów zawiera takie elementy jak przybycie Dievasa, jego wejście i powitanie go. Szczególnie podczas przesilenia letniego świętuje się obecność Dievasa oraz Saule (Bogini Słońca) oraz dziękuje się im za ich dary. Zaś święty Jan to często nikt inny jak tylko Dievas ze schrystianizowanym imieniem. Co więcej – Dievas nie tylko zapewniał urodzajne zbiory, rytuały z nim związane kładą nacisk na ludzką seksualność, zapładnianie zwierząt oraz pszczelarstwo. Dievas również bierze aktywny udział w hodowli bydła, szczególnie koni. Co do tych ostatnich to Dievas jest tu szczególnie zaangażowany. Często ofiaruje konie w podarunku, pomaga w ich utrzymaniu i daje porady dotyczące hodowli. Dainus Sirutis (Audrius Dundzila), „Dievas”, Romuva/USA, Nr 9, 1992. Wizerunek Dievasa zaprezentowany w powyższym artykule mocno bazuje na litewskim folklorze i mitologii. Etnologowie mają rozmaite poglądy związane z tym bałtyjskim bóstwem. A. J. Greimas uważa że: „Starania związane ze znalezieniem głównego bóstwa bałtyjskiego panteonu zdają się być motywowane chęcią znalezienia analogii do chrześcijańskiego Boga”. Aczkolwiek A. J. Greimas sądzi również że istnieją pewne powody dla których właśnie imię Dievas zostało przekształcone w chrześcijańskiego Boga. „Bałtyjski Dievas jest jednym z najbardziej pozytywnych bóstw w całym panteonie, udowadnia to fakt że jego imię zostało wybrane do reprezentowania chrześcijańskiego Boga”. Zdaniem V. V. Ivanova oraz V. N. Toporowa, Dievas wiódł prym wśród głównych bogów Bałtów. W pruskim panteonie nazywany jest on Okopirmasem (tym który jest pierwszy). Jonas Trinkunas Tłumaczenie z książki „of GODS & HOLIDAYS” : k. _________________ Podania słowiańskie Ocalić od zapomnienia.                                                                        Darmowy hosting zapewnia PRV.PL