Hinduizm                               

to bardzo złożona religia, przyjmująca formy tak zróżnicowane, że w zasadzie można mówić o systemie wierzeń a nie o jednolitej religii.. Jego geneza to zapewne silne odczuwanie prze Hindusów zmienności i kaprysów natury, daleko od nich silniejszej i nei dającej się ujarzmić. Dlatego też w hinduizmie odnajdujemy próby "porozumienia" z niewidzialnymi siłami otaczającymi człowieka. Cechą charakterystyczną tej wielkiej religii jest brak ostrych granic między tym a tamtym światem, między ziemią a niebiosami, między człowiekiem a bóstwem. Bogowie są, co prawda, nieśmiertelni, ale w zasadzie ich zachowanie jest ludzkie. Człowiek zaś dąży do boskości i niekiedy (podczas na przykład niektórych obrzędów) jest otaczany przez innych boską czcią.

 

Bogowie:
Hinduizm jest religią monoteistyczną polegającą na tym, że cześć oddaje się jednemu bogu, który przejawia się pod postaciami wcieleń i żeńskiej energii. W hinduizmie obowiązuje doktryna uznanie autorytetu Wed i pierwszeństwa kasty braminów, zasada ahinsy, uznanie prawa karmana (jak w buddyźmie) i sansary oraz trzech ścieżek zbawienia.

Ogólna liczba wyznawców hinduzimu określana jest na ok. 640 mln. Obejmuje: Indie, część Pakistanu, Sri Lankę (Cejlon), Nepal, Sikkim, Bali, Trynidad.

Hinduizmu bóstwa
Bogów zna hinduizm bardzo wielu i dzieli je na wielkich (Brahma, Śiwa i Wisznu) tzw. Triada, oraz pomniejsze bóstwa a także duchy przypisane do konkretnych przedmiotów czy miejsc. Co ciekawe, panteon ten ciągle wzrasta, jako ze bogowie tworzą a ludzie odkrywają coraz to nowe swoje manifestacje, boginie wychodzą za mąż i rodzą im się dzieci... W zasadzie ubówstwione może być wszystko - od bohatera legendy, poprzez człowieka, pojęcia abstrakcyjne aż po wcielenia pradawnych bogów objawiające się raz na jakiś czas. Tryb życia hinduistycznych bogów jest przy tym również do ludzkiego zbliżony - od swoich czcicieli różnią się tylko daleko większą mocą i nieśmiertelnością.
 

Obrzędy:
Hindusi, mimo, ze ich bogowie nie są dosłownie ucieleśnieni zanoszą modły do wyobrażających bóstwo figur. Uważają, że przedmiot który się widzi pozwala lepiej skupić uwage a co za tym idzie gorliwiej i skuteczniej zanosić modły. Trudno jest mówic o "sformalizowaniu" obrzędów religijnych; choć w niektórych przypadkach ceremonie są ściśle określone i kierowane, to na ogół pobożność hinduska ma wymiar bardzo indywidualny - wspólne jest pragnienie znalezienia i ujrzenia bóstwa. Świątynie nie są, jak w religiach zachodnich miejscem zgromadzeń wiernych. To "domy bogów" w których z wielkim przepychem odtwarzany jest rozkład dnia bóstwa wraz z ceremoniami odprawianymi prez kapłanów. Utrzymanie świątyń spadało na wiernych a przede wszystkim na możnych, którzy mogli przez słone datki na swiątynie szybciej przebyć cykl reinkarnacji niezbędnych do osiągnięcia doskonałości.

Brahma jest konstruktorem wszechświata, lecz jego moc i elementy stwórcze pochodzą od Wisznu, i to On, a nie Brahma, jest także zachowawcą i utrzymującym wszechświaty. Siwa doprowadza do końca każdy okres zwany kalpą, aż do zagłady świata. Brahma jest bogiem osobowym, przedstawianym jako brodaty mężczyzna, niekiedy z czterema lub pięcioma głowami i czterema ramionami. Żoną Brahmy jest Saraswati.

Życie Brahmy wymierza cykl kosmicznego czasu. Po upływie stu lat życia Brahmy płomienie ognia mają pochłonąć wszystko razem z nim samym. Przez dalsze sto lat kosmos ma istnieć w umyśle Wisznu, aby w oznaczonej chwili pojawić się z nowym demiurgiem. Obecnie - wg hinduizmu - żyjemy w pierwszym dniu 55 roku obecnego Brahmy (w wieku kali jung - upadku religii i etyki).

Wisznu jest przedstawiany jako dobry i przyjazny. Ma on postać młodzieńca z błyszczącym diademem, siedzącego na kwiecie lotosu, jeżdżącego na mitycznym ptaku Garudzie, albo spoczywającego na wężu świata.

Hinduizmu etyka

W etyce hinduizmu akceptowane są trzy cele życiowe i zarazem drogi do szczęścia:

1) dążenie do osiągnięcia doskonałości moralnej (dharma - postawa, to, co stałe).

2) uczciwe dążenie do osiągnięcia majątku, władzy i innych pożytecznych rzeczy (artha - korzyść, zysk).

3) dążenie do osiągnięcia rozkoszy zmysłowej (kama - miłość, przyjemność erotyczna). Zasady kamy wyjaśnia - Kamasutra (zasady miłości erotycznej).

Hinduizmu kult

Ma charakter indywidualistyczny. Polega na oddawaniu czci przez składanie ofiar w świątyniach głównie z kwiatów, owoców, orzechów kokosowych, beteli. Wyciągnięcie rąk, śpiewanie hymnów, mycie bóstwa, ubieranie go, malowanie, noszenie w procesjach, palenie przed nim kadzideł i lamp.

Ofiary krwawe zdarzają się jedynie w kulcie Kali. Składane są z bawołów, kóz, owiec, kogutów. W domach znajdują się małe kapliczki lub ołtarzyki bóstw, gdzie dokonuje się codziennej ofiary (pudży). Ważnym obrzędem kultowym są święte kąpiele (zwłaszcza w Gangesie), przypisuje się im moc usuwania wszelkich skaz oraz przewinień, moc uwalniania od chorób i dolegliwości.

Zwłoki powszechnie pali się na stosie (dawniej wraz z ciałem męża palono wdowę, praktyka ta (sati) została zakazana przez Anglików w 1829). Ascetów grzebie się, nadając ciału pozycję kuczną.

Hinduizmu święta

W hinduizmie obchodzi się bardzo dużo świąt, należą do nich m.in.: "święto świateł" (diwali), święto narodzin Kryszny, święto Wisznu-Dżagannathy (Pana świata), święto Siakti - związane z zabiegami magicznymi, polegającymi na pozyskaniu żeńskiej energii, w czasie którego używa się środków odurzających i odbywa się ceremonie orgiastyczne.

=======================

Świątynie hinduskie spotyka się na każdym kroku. Kolorowe, z wieloma rzeźbami, w formie przydrożnych kapliczek, czy nawet na targu. Jak wielu jest bogów (czy raczej postaci tego samego bezosobowego bóstwa) tak wiele jest świątyń im poświęconych. Często nie mają specjalnej oprawy, wciśnięte między inne budynki, czasami są dość zaniedbane. Zazwyczaj są niewielkie, z ledwością mieszczą kilkadziesiąt osób. Nie ma więc czasu na modlitwy przed obliczem bóstwa, wierni są wręcz bezceremonialnie przeganiani. Ustawiają się w kolejce, wzdłuż barierek i oczekują na swoją kolej, aby wraz z kapłanem wypowiedzieć prośby, podać imiona osób, za które się modlą. Uczestniczyłam już kilkakrotnie w takich obrzędach i raz nawet przywołano mnie przed oblicze kapłana, abym podała też swoje imię...

Jeszcze okadzenie świętym ogniem i już należy zrobić miejsce kolejnym chętnym. Dalsze ceremonie odprawi kapłan, przy wejściu są cenniki informujące ile poszczególne modlitwy kosztują; mogą być jednorazowe, całodzienne i dłuższe. Często nie zezwala się robić zdjęć wewnątrz świątyń. Specjalnie dopytuję o to, czasem jest to z góry zapowiedziane. Nie wynika to jednak z religijnego zakazu, podobno zależy od ustaleń wspólnoty.

Każdy oddaje cześć na swój sposób, przyjęty w środowisku czy rodzinie. Rodzice w żaden sposób nie wpływają na dzieci, nie ma przymuszania, że trzeba pójść do świątyni. Kto ma taką potrzebę, może chodzić każdego dnia, inni przez długi czas nie bywają tam, jedynie modlą się w domu. W mieszkaniach są ołtarze, w osobnym pomieszczeniu lub najczęściej w pobliżu kuchni. Figury ozdobione są kwiatami, palą się też lampki oliwne i kadzidła. Rano odprawia się specjalne ceremonie i składa ofiary bóstwom - kokos i posiłek, który rodzina będzie spożywać. Przed szczególnymi świętami przed figurą kładzie się ubrania, w których później pójdzie się do świątyni. Wszystkie rytualne obrzędy i ofiary (pudże) odprawia się w specjalnie do tego przeznaczonej odzieży, często z kosztownych materiałów. Nie mogą jej dotykać służący, a nawet inni członkowie rodziny. W tych strojach nie można jeść i pić, przed posiłkiem należy się znów przebrać.

Zwyczajowo po ślubie kobieta przyjmuje bóstwa opiekuńcze rodziny męża, ale nadal może czcić bóstwo wyniesione z własnego domu, do którego będzie się zwracała. Zawsze na zaproszeniach weselnych uwidacznia się bogów patronujących rodzinie.



Hindusi licznie pielgrzymują, całymi rodzinami udają się do miejsc świętych. Czasem w pracy ktoś przez kilka dni jest nieobecny. Potem przynosi słodycze (prasady) wraz z błogosławieństwem. W czasie takich wyjazdów niektórzy na znak szczególnej ofiary ścinają też włosy. Ale to zależy już indywidualnie od ludzi, niektórzy modlą się bez widocznych oznak. Z kolei podczas pielgrzymki na północ Indii składane są deklaracje, że nie będzie się jeść czegoś ulubionego, zwłaszcza spośród słodyczy, owoców i warzyw. I tak znajomi nie jedzą arbuza i jednego rodzaju ciastek, choć przygotowują je w domu i częstują gości. Sami tylko patrzą...

W rocznice śmierci bliskich jeżdżą do rodzinnych domów (często dosyć odległych), gdzie organizowane są spotkania i modły w intencji zmarłych. Jako, że prochy są wrzucane do rzeki, nie ma miejsc pochówku i rodzina nie może gromadzić się przy grobie. Jednak okazuje się, że niektórzy Hindusi grzebią zmarłych.

Zwłoki kremuje się tak szybko, jak tylko można. W gazetach często podawane są informacje, że nastąpi to już kolejnego dnia po zgonie. Nie czeka się, aż zbiorą się wszyscy członkowie rodziny, niektórzy przybywają więc już po pogrzebie. Najważniejszy jest syn lub kuzyn, który będzie przewodniczył ceremonii. Późniejsze obrzędy trwają kilka dni; istotny jest siódmy, dziewiąty, jedenasty i trzynasty dzień po śmierci. W tym czasie przed domami nie maluje się rangoli, członkinie rodziny nie noszą bindi. Wdowie zdejmuje się naszyjnik, który dostała w dniu ślubu i pali wraz ze zwłokami męża. Już na zawsze też będzie pozbawiona bransoletek i kumkum, śladu na czole.

Marzeniem każdego Hindusa jest, by zakończyć swe życie i być skremowanym na ghatach nad Gangesem. Obecnie jednak spopielanie odbywa się raczej w elektrycznych krematoriach, a prochy z racji odległości od świętej rzeki wrzucane są do innej "płynącej" wody. Połączenie szczątków z życiodajną wodą ma być gwarancją zakończenia wędrówki na ziemi. Chociaż równocześnie ludzie wierzą - może nawet jeszcze silniej, że odrodzą się ponownie...

Autor: Grażyna Kowolik    www.umysl.pl/podroze/253.php