Starokatolicyzm
Starokatolicyzm - treść nauczania Kościołów starokatolickich, całość przyjętych w nim zasad odnoszących się do wiary, moralności, życia religijnego i funkcjonowania Kościoła.

Najwięcej starokatolików mieszka na terenie Stanów Zjednoczonych, Kanady, Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Na terenie Polski żyje ok. 45 tys. starokatolików

Geneza starokatolicyzmu
Kościół Utrechcki uznany przez państwo jako Kościół Rzymskokatolicki Starobiskupiego Kleru swą genezą sięga czasów anglosaskiego mnicha i apostoła Fryzji: św. Willibrorda, który w 695r. został pierwszym arcybiskupem Utrechtu. Biskupi utrechccy już w średniowieczu wyróżniali się daleko idącą niezależnością od Rzymu, co przejawiało się min. w praktykach wyboru biskupów przez kapitułę. Po roku 1517 napięcia i konflikty religijne w Niderlandach wystąpiły ze szczególnym nasileniem. Reformacja zyskała tu wielu zwolenników. W 1566r. doszło w Holandii do powstania przeciwko Hiszpanom. We Flandrii i Brabancji wybuchły zamieszki. Łupiono kościoły i klasztory, napadano na duchowieństwo. Powstańcze władze Holandii zakazały odprawiania nabożeństw katolickich. Pokój zawarty w 1648r. zakładał, że zarząd protestanckich magistratów zostanie przekazany stanom północno-niderlandzkim. Od początku jednak sprawę utrudniała kuria rzymska przysyłając do Holandii jezuitów, którzy hołdowali silnemu centralizmowi rzymskiemu. Jezuici lekceważyli wskazania arcybiskupa Utrechtu, formując jednocześnie pogląd, jakoby cała Holandia miała być terenem misyjnym, toteż szybko zrazili sobie miejscowe katolickie duchowieństwo diecezjalne oraz krajowe kierownictwo kościelne, które trzymało się starokościelnych praw autonomii narodowej, a w nauce wiary - zasad starego Kościoła.

Jednakże bezpośrednim powodem powstania niezależnego Kościoła Utrechtu było pomówienie przez jezuitów - katolików holenderskich, głównie zaś arcybiskupa Piotra Codde o sprzyjanie jansenizmowi. Na skutek wrogiego nastawienia holenderskiej zwierzchności protestanckiej do katolików, ks. Piotr Codde nie otrzymał tytułu arcybiskupa Utrechtu, ale arcybiskupa Sebasty z obowiązkiem administrowania kościołem w Utrechcie. W 1702r. został on suspendowany przez papieża, a niedługo potem odwołany z funkcji. 27 kwietnia 1723r. Arcybiskupia Kapituła Utrechcka na mocy przysługującego jej prawa wybrała na stanowisko arcybiskupa Utrechtu Korneliusz Steenovena i powiadomiła papieża o wyborze. Gdy nie doczekano się odpowiedzi Ojca świętego, a na zwołanie soboru nie było widoku, nastąpił rozłam między Kościołem Utrechtu a Rzymem. Kościół Utrechcki stał się samodzielny: w 1724r. w Amersfoort utworzono Arcybiskupie Seminarium Duchowne, zostały także obsadzone wakujące siedziby biskupie w Haarlemie i Deventer.


Rozwój ruchu starokatolickiego
Za początek właściwego starokatolicyzmu uznaje się rok 1870, kiedy to w łonie kościoła rzymskokatolickiego powstał opór wobec postanowień I soboru watykańskiego. Sobór uchwalił konstytucję Pastor aeternus, która zawiera wypowiedź doktrynalną: "Romani Pontificis definitiones esse ex sese irreformabiles, non autem ex consensu Ecclesiae" (definicje Papieża Rzymskiego są same z siebie niezmienne, a nie wynika to ze zgody Kościoła). To zdanie oraz dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności kształtuje dziś w znacznej mierze stosunki w Kościele katolickim, nie wszyscy zgodzili się na te postanowienia. Protest rozpoczęli teologowie Uniwersytetu w Bonn, pod przywództwem Johabba Döllingera, poparli ich również wybitni teologowie Uniwersytetów we Wrocławiu, czy Pradze. Starokatolicy nawiązali kontakt z niezależnym od papiestwa Kościołem Utrechtu, przejęli od niego sukcesję apostolską i stworzyli własną organizację kościelną o ustroju episkopalno-synodalnym. Zniesiono spowiedź indywidualną, posty, celibat księży i łacinę w liturgii. W 1899 r. doszło do założenia zrzeszającej kościoły starokatolickie z całego świata Unii Utrechckiej.


Doktryna starokatolicka
Doktryna Starokatolicka opiera się na nauce niepodzielonego Kościoła Powszechnego pierwszych wieków, ujętej w ustaleniach Soborów Ekumenicznych. Starokatolicy najwyższą cześć oddają Bogu, wyznają wiarę w realną obecność ciała i krwi pańskiej w Eucharystii (choć nie wszystkie Kościoły starokatolickie uznają przeistoczenie), zaś komunia jest udzielana pod dwiema postaciami: chleba i wina. Eucharystia nie jest w starokatolicyzmie powtórzeniem ofiary Chrystusa, a jej upamiętnieniem czy też uobecnieniem. W starokatolicyzmie istnieje również kult Maryi Panny, jednak odrzucany jest dogmat o jej Niepokalanym Poczęciu i Wniebowzięciu, zniesione zostały dogmaty przyjęte przez Kościół zachodni po rozłamie z Kościołem wschodnim. Starokatolicy oddają cześć także aniołom, apostołom, męczennikom i świętym, podkreślając jednakże iż tylko Chrystus jest pośrednikiem między Bogiem a ludźmi zaś wysłuchanie modlitw zależy tylko od Boga, a święci modlą się za wiernymi jako członkowie Kościoła. Kościół młodzieży do 18. roku życia nakazuje spowiedź w konfesjonale, pozostałym wiernym odpuszcza się grzechy w trakcie mszy podczas spowiedzi powszechnej. Kościoły starokatolickie nie uznają nieomylności i władzy papieży.

Wiele kościołów uważających się za starokatolickie przejmuje z Kościoła rzymskokatolickiego niektóre praktyki kultowe; np. mimo iż Kościół polskokatolicki uznaje starokatolicką naukę o odrzuceniu władzy papieża, osoba papieża otaczana jest w nim ogromnym szacunkiem. Poza tym zaznacza w nim swą umiarkowaną obecność kult Niepokalanego Poczęcia i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, choć Kościoły starokatolickie nie przyjęły dogmatów na ten temat.


Unia Utrechcka Kościołów Starokatolickich
Główne kościoły starokatolickie są zrzeszone w Unii Utrechckiej (Kościół Starokatolicki Mariawitów ma status obserwatora, a Polski Narodowy Kościół Katolicki wystąpił w sprzeciwie wobec kapłaństwa kobiet i innych innowacji). Kościoły starokatolickie Unii Utrechckiej są w pełnej komunii z kościołami Wspólnoty Anglikańskiej.

Dokumentem statuującym Unię Utrechcką jest "Konwencja Utrechcka", w skład której pierwotnie wchodziły "Deklaracja Utrechcka", "Umowa" i "Regulamin". "Deklaracja Utrechcka" zawiera podstawy dogmatyki starokatolickiej, wspólnej dla wszystkich Kościołów członkowskich. Jest to dokument fundamentalny dla całego starokatolicyzmu, do dziś niezmieniony. "Umowa" stanowiła wspólne oświadczenie biskupów o pełni wspólnoty kościelnej między ich Kościołami, zaś "Regulamin" zajmował się techniczną stroną funkcjonowania wspólnoty starokatolickiej. Oba te dokumenty zostały na Konferencji we Wrocławiu 25 maja 2000r. zastąpione przez "Statut Biskupów Starokatolickich Zjednoczonych w Unii Utrechckiej". Najwyższym organem łączącym Kościoły starokatolickie Unii Utrechckiej jest Międzynarodowa Konferencja Biskupów Starokatolickich, której przewodniczy obecnie arcybiskup Utrechtu Joris Vercammen.

Utrechcka Kościołów Starokatolickich
Wspólne instytucje

Starokatolicki Arcybiskup Utrechtu • Międzynarodowa Konferencja Biskupów Starokatolickich • Międzynarodowy Kongres Starokatolików

Kościoły Członkowskie

Kościół Starokatolicki w Holandii • Kościół Starokatolicki w Niemczech • Kościół Starokatolicki Austrii • Kościół Chrześcijańsko-katolicki w Szwajcarii • Kościół Starokatolicki w Republice Czeskiej • Kościół Polskokatolicki w RP

Kościoły pod jurysdykcją Międzynarodowej Konferencji Biskupów Starokatolickich

Kościół Starokatolicki w Chorwacji • Misja Starokatolicka we Francji • Kościół Starokatolicki we Włoszech • Kościół Starokatolicki w Szwecji i Danii • Kościół Polskokatolicki w Kanadzie

Kościoły pozostające w pełnej komunii

Wspólnota Anglikańska • Niezależny Kościół Filipiński



Światowa Rada Narodowych Kościołów Katolickich
Światowa Rada Narodowych Kościołów Katolickich powstała w wyniku rozłamu w roku 2003, w łonie Unii Utrechckiej Kościołów Starokatolickich na skutek wzmiankowanego sporu wokół ordynacji kobiet Kościół Starokatolicki na Słowacji i Polski Narodowy Kościół Katolicki opuściły Unię.

Światowa Rada Narodowych Kościołów Katolickich jest formą federacji organizacji kościelnych, które wyznają katolickie prawdy wiary oparte o siedem pierwszych Soborów Chrześcijańskich. W swojej liturgii posługują się językiem narodowym, a w realizacji misji podkreślają w sposób charakterystyczny powiązanie z kulturą narodową. Członkowie WCNCC sprzeciwiają się kapłaństwu kobiet w kościele, czy udzielaniu błogosławieństw dla par homoseksualnych - ich zdaniem Światowa Rada Narodowych Kościołów Katolickich, staje się więc alternatywą dla Unii Utrechckiej Kościołów Starokatolickich. Wierni zrzeszeni w kościołach WCNCC najwyższą cześć oddają Bogu, wyznają wiarę w realną obecność ciała i krwi pańskiej w Eucharystii, zaś komunia jest udzielana pod dwiema postaciami: chleba i wina. Kościoły narodowo-katolickie nie uznają nieomylności i władzy papieży.

Głową WCNCC jest prymas Apostolsko-Episkopalnego Kościoła Portugalii, sekretariat zaś znajduje się w Nitrze (Słowacja), a za jego prowadzenie odpowiedzialny jest z urzędu Arcybiskup Kościoła Starokatolickiego na Słowacji. W sekretariacie wydzielone są następujące sekcje: liturgiczna, teologiczna, ekumeniczna, misyjna i kanoniczna. Najważniejszym ciałem Rady Kościołów jest Konferencja WCNCC. Członkami takie spotkania są zwierzchnicy wszystkich kościołów członkowskich - takie posiedzenie odbywa się przynajmniej raz w roku.


Systematyka Kościołów starokatolickich

Katedra biskupów starokatolickich w Utrechcie.
Polskokatolicka Katedra św. Ducha w Warszawie
Mariawicka Świątynia Miłosierdzia i Miłości w Płocku
Narodowy Kościół Dobrego Pasterza w Warszawie
Kościoły związane z Unią Utrechcką [edytuj]
Kościół Chrześcijańsko-katolicki w Szwajcarii (14 tys. wiernych)
Kościół Polskokatolicki w Kanadzie
Kościół Polskokatolicki w RP (18,5 tys. wiernych)
Kościół Starokatolicki Austrii (20 tys. wiernych)
Kościół Starokatolicki w Chorwacji
Kościół Starokatolicki w Republice Czeskiej (3 tys. wiernych)
Kościół Starokatolicki w Holandii
Kościół Starokatolicki w Niemczech (25 tys. wiernych)
Kościół Starokatolicki w Szwecji i Danii
Kościół Starokatolicki we Włoszech
Misja Starokatolicka we Francji

Kościoły związane ze Światową Radą Narodowych Kościołów Katolickich [edytuj]
Apostolski Episkopalny Kościół Katolicki
Apostolsko-Episkopalny Kościół Portugalii
Kościół Narodowy w Angolii
Kościół Starokatolicki na Słowacji (ok. 1,7 tys. wiernych)
Polski Narodowy Katolicki Kościół w RP (ok. 350 wiernych)

Inne Kościoły

Kościoły mariawickie
Kościół Katolicki Mariawitów (ok. 2,2 tys. wiernych)
Kościół Starokatolicki Mariawitów (ok. 28,8 tys. wiernych)
Kościół Starokatolicki Mariawitów w Ameryce Północnej (ok. 100 wiernych)
Pozajurysdykcyjny Zakon Mariawitów w Niemczech

Pozostałe Kościoły
Amerykański Kościół Apostolski w USA
Kościół Starokatolicki w Ameryce (Stany Zjednoczone) (2 tys. wiernych)
Kościół Starokatolicki w Ameryce Północnej (200 wiernych)
Katolicki Kościół Apostolski w Brazylii
Kościół Starokatolicki w Belgii
Kościół Starokatolicki w RP (350 wiernych)
Kościół Starokatolicki na Węgrzech
Kościół Starokatolicki w Wielkiej Brytanii
Litewski Narodowy Kościół Katolicki w USA (300 wiernych)
Międzynarodowy Kościół Starokatolicki w Ameryce (Stany Zjednoczone)
Niezależny Starokatolicki Kościół Wszystkich Świętych w USA (1,5 tys. wiernych)
Polski Narodowy Kościół Katolicki (60 tys. wiernych)
Reformowany Kościół Katolicki w USA

Do Kościoła Starokatolickiego należy także:
Polskokatolicyzm
Mariawityzm

     http://www.dabrowski.ddl2.pl