Taoizm                
               "Jeżeli robisz coś dla siebie, to nie rób tego kosztem innych;
                                             jeżeli robisz coś dla innych, to nie rób tego kosztem siebie".
                                                                             -----------

                  "Wiara tym się różni od wiedzy, że można przestać wierzyć, ale nie można przestać wiedzieć".

 Taoizm ma dla współczesnych ludzi do zaoferowania głęboką mądrość, która wyraża się w tym, że z jednej strony dąży do odkrycia prawdy o naturze rzeczywistości w sposób intuicyjny, a nie jedynie rozumowy, a z drugiej strony dojrzałość mądrości taoizmu wyraża siew dążeniu do równowagi pomiędzy codziennością i duchowością, pomiędzy niebiańskim i duchowym aspektem życia człowieka.

Taoizm (czasem zapisywany jako daoizm) to tradycyjny chiński system filozoficzny i religijny. Stworzenie filozfii taoistycznej przypisuje się Laozi w VI wieku p.n.e., taoizm religijny miał powstać w II i III wieku n.e. Za najważniejsze księgi taoizmu uważane są Księga Przemian, Daodejing (Tao Te Ching) oraz Zhuangzi.

Taoizm był jednym (obok konfucjanizmu) z dwóch najważniejszych systemów filozoficzno–religijnych w Chinach. Taoizm religijny – w przeciwieństwie do względnie ortodoksyjnego konfucjanizmu – był jednak otwarty na zapożyczenia z innych wierzeń. W różnych okresach otwierał się na elementy konfucjanizmu, szamanizmu, buddyzmu, chrześcijaństwa i manicheizmu.
 

Dla dawnego Chińczyka, który choćby w małym ułamku siebie, ale był taoistą (oprócz tego, że zazwyczaj jednocześnie był także konfucjanistą i buddystą) otoczenie wypełnione było przepływającą energią chi, która z kolei wpływała na zdrowie i wymiar Shen (duszy), który z kolei odpowiadał za szczęście dojrzałość człowieka. Dlatego we wszystkich sferach życia należało uwzględnić te prawa energii chi i wymiaru shen – nie zaś jedynie prawa czysto materialne. Materia i duch przenikają się nawzajem. Wszystko rodzi się przecież, w myśl tych zasad, z Tao – najpierw wyłania się z niego to, co subtelne (shen), potem to co witalne, co jest życiem (chi), a wreszcie z tego wyłania się widzialny świat materialny.

Powstanie
Tradycyjnie przyjęto, że twórcą Taoizmu był Laozi, jednak w rzeczywistości nie jest to takie jasne. Czasy powstania taoizmu były czasami wielkich przemian politycznych i filozoficznych w Chinach. Wielu filozofów (m.in. Konfucjusz) właśnie wtedy rozpoczęło wygłaszać swe nauki. Niektórzy powstanie taoizmu przypisują legistom - filozofom uważającym prawo za największą wartość, promujących bierną postawę wobec świata oraz często określającym życie człowieka mianem Dao - drogi.


Taoizm filozoficzny
Taoizm filozoficzny (daojia) to jeden z głównych (obok konfucjanizmu i buddyzmu) kierunków klasycznej filozofii chińskiej. Związany jest nierozerwalnie z pojęciem tao. Tao jest esencją wszechświata, stanowiącą podłoże wszelkich zmian. Nie może być opisane słowami (a jeżeli - jak głosił Zhuangzi - to tylko za pomocą paradoksów), gdyż ciągle się zmienia, ponadto każdy opis jest jedynie przybliżeniem rzeczywistości. Można jednak poprzez rozwój duchowy osiągnąć stan mędrca taoistycznego i tym samym harmonię z tao.

Innym ważnym pojęciem w taoizmie filozoficznym jest wuwei. Dosłowne tłumaczenie to niedziałanie, a raczej działanie bez wysiłku, działanie w harmonii z tao. Jest to proces akceptowania i harmonizowania swego działania z nurtem wszechświata. Doświadczając tao i w ten sposób poznając je człowiek nabywa naturalnej cnoty te, która pozwala na osiągnięcie harmonii wuwei. Pod tym względem taoizm jest podobny do filozofii głoszonej przez stoików, owa zasada wu-wei polega na tym, iż istnieje jakiś plan (wg stoików był to plan boski, wg taoistów było to Tao). Stąd tez niechęć do ingerencji w odwieczne w prawa świata, gdyż tak owa byłaby sprzeczna z Tao. Innym niezwykle ważnym pojęciem jest: P'u (nieociosany kloc, P'u w języku chińskim oznacza uczciwy, prosty) chodzi, o to, że rzeczy w swym pierwotnym stanie posiadają własna naturalna moc. Jest ona niebywale krucha, delikatna. Odnalezienie w sobie tej mocy daje radość i szczęcie, gdyż odnajdujemy rzeczy takimi jakie one są w rzeczywistości, czyli jaka jest ich prawdziwa natura. Jest to także powiązane z zasadą wu-wei, gdyż nie działamy, czyli nie szukamy innej drogi zastosowania danego przedmiotu a wykorzystujemy jego naturalne właściwości.

Taoizm lekceważył drobiazgowość konfucjanizmu i państwowotwórcze wysiłki legistów, głosząc prostotę, pozorną słabość i ograniczenie porządku władzy i roli państwa do minimum. Sławne cytaty z Daodejing głoszą: "Im więcej ustaw i przepisów tym więcej przestępstw" i "Im mniej rządzi władca, tym lepiej powodzi się jego krajowi". Taoizm filozoficzny miał również duży wpływ na rozwój zen.


Etapy i przedstawiciele taoizmu filozoficznego
Pierwszy okres taoizmu
Yang Zhu (V-III w. p.n.e.)
Drugi okres taoizmu
Laozi
Tao-te-Ching
Trzeci okres taoizmu
Zhuangzi (369-286 p.n.e.)
Zhuangzi
Neotaoizm
Racjonaliści:
Wang Bi (226-249)
Guo Xiang (zm.ok.312 r n.e.)
Komentarz do Zhuangzi
Xiang Xiu (ok. 221 - ok. 300)
Komentarz do Zhuangzi
Sentymentaliści:
Liu Yiqing (403-444)
Współczesne zapiski nowych rozmów
Liu Juna (463-521)
Taoizm religijny [edytuj]
Taoizm religijny (daojiao) to rdzenna religia powstała przez połączenie filozofii taoistycznej z wierzeniami ludowymi i magicznymi. Głosi m.in. jedność zasad yin i yang, których wzajemne dopełnianie się w tao stanowi podstawę harmonii świata.

W roku 440 taoizm stał się na pewien czas oficjalną religią chińską. W roku 666 Laozi został deifikowany i wyniesiony ponad Buddę i Konfucjusza. Później wprowadzono do taoizmu mnóstwo bóstw z wierzeń ludowych, przez co taoizm religijny oddalił się znacznie od swych filozoficznych korzeni.

W czasach współczesnych taoizm religijny istnieje w Hongkongu i na Tajwanie.

Pięć żywiołów, czy też przemian taoizmu to kolejno:

woda, drzewo, ogień, ziemia, metal.

Z taoizmem religijnym związane są też: medycyna chińska i nauka (proch czarny (dymny), wynaleziony przez taoistycznego chemika w Chinach w XI wieku), wewnętrzne style walki, medytacje w ruchu np.: taiji (tai chi), techniki dywinacyjne np.: Yijing (I Ching) (opisane w Księdze Zmian (Przemian), Alchemia, poszukiwanie sposobów na długowieczność, poszukiwania naturalnej równowagi energetycznej w otoczeniu człowieka Feng Shui.

W taoizmie religijnym wyszczególnić można dwa nurty, nurt ludowy i nurt świątynny. Nurt świątynny dzielimy na dwie główne gałęzie:

Droga Słusznej Jedności ( Czeng-i-Dao ) - obejmuje te szkoły, które uciekają się do praktyk czarnoksięskich, takich jak amulety, talizmany i egzorcyzmy.
Szkoła Pięciu Garnców Ryżu (Wu-tou-mi-Dao, zwana też Szkołą Niebiańskich Mistrzów) - przetrwała do XV w.
Czang Dao-ling (Dżang Ling) (ok. 34 - ok. 156) - założyciel szkoły
Szkoła Najwyższego Spokoju (Tai-ping Dao)
Czang Czue (II w.)
Szkoła Higieny Bogów Wewnętrznych (II-IV w.)
Nefrytowy klasyk żółtej komnaty (ok. 200)
Prawdziwy klasyk wielkiej tajemnicy
Szkoła Czarodziejskiego Klejnotu (Ling-pao pai)
Szkoła Doskonałego Objawienia (Czuan-czen Dao), której założycielem był Wang Czun-jang (Wang Cze, 1112-1170), dzieląca się na kilka sekt, z których najważniejsze to:
Szkoła Północna ("Lung-men-Smocze wrota") powstała w XIII w.
Wand
Czang Czun
Szkoła Południowa
Liu Hai-czan (X w.)
Szkoła Wewnętrznego Eliksiru - święte teksty szkoły to Tajemnice złotego kwiatu
Dżen Tuan (906-989)
Dżang Po-tuan (984-1082)
 

Taoizm ma egzorcystów, mnichów i zakonnice, naczelnika religijnego, który jest jakby papieżem (bez władzy świeckiej). Obrzędy są archaiczniejsze od doktryny, będąc pochodzenia ludowego. W święto wiosny zapalają ognie, w które kapłani taoistyczni, na wpół nadzy, rzucają ryżu i soli, i które przebiegają boso; jest to przeżytek kultu słonecznego. Woda jest uosobiona przez króla Smoków, któremu wznoszą świątynie na brzegach jezior i rzek. Zmarłym winno się zapewnić spoczynek w mogile, bez czego dokuczać będą żywym. Drobiazgowe przepisy czuwają nad wyborem grobowców, i nieskończone ostrożności zachowywane są, żeby przeszkodzić ich pogwałceniu. Wszystko to tworzy umiejętność, zwaną feng-szui

Związki taoizmu z buddyzmem
Ok. 300 roku n.e. pojawiła się przypisywana Laozi księga Huahujing (wymowa: Huahu-dźin, czyli [Klasyczna] Księga o nawróceniu barbarzyńców). Opisuje ona działalność misjonarską mistrza Lao w Indiach, a zwłaszcza nauki przekazywane przez mistrza Buddzie. Była popularna w kręgach taoistycznych, a zwłaszcza wykorzystywana by dowieść wyższości nad buddyzmem i tego, że jest on jedynie hinduską odmianą taoizmu. W odpowiedzi na te ataki buddyści uznali ją za oszczerstwo, a także przesunęli datę urodzenia Buddy na XI wiek p.n.e., by wykluczyć jego powiązania z Laozi. Pozycja jest dziś praktycznie niedostępna. Wraz z inwazją buddyzmu w Chinach, obie doktryny uległy zespoleniu, co zaowocowało powstaniem buddyzmu chán (z którego wywodzi się zen). W rzeczywistości taoizm religijny przejął wiele doktryn buddyjskich jak reinkarnacja, obraz nieba i piekła, odpłacanie za nasze uczynki na ziemi. Przejęto także wiele pomniejszych bóstw buddyjskich. Te dwie religie różnią się jednak jeśli chodzi o istotę życia. Dla buddyzmu życie to cierpienie (dukkha), co kłóci się z pragnieniem nieśmiertelności i zadowolenia z życia taoistów.

Kamasutra:

Mimo, że te techniki uprawiania miłości pochodzą z Indii, kamasutra cieszyła się wielkim poparciem wśród taoistów. Wierzono, iż dzięki niej można osiągnąć lepsze zdrowie, a nawet nieśmiertelność. Był to wg nich także żywy przykład na działanie jing i jang. Aby energia mężczyzny mogła wzrosnąć kobieta musiała osiągnąć fizyczne spełnienie.

"Tao Te Ching" (Księga życia i cnoty) - Lao Tsy
                                      cytaty

Kto piękna nie zna,
brzydoty nie zgani;
uczuje więzy tylko wolny.

Czynić dobro, nie wyrządzać szkody
działać, a nie robić wrzawy
- oto Ducha Mądrości znamię.

Mądrość jest
- dobroczynna
- krzywdy nie wyrządza
- w bliskości TAO przebywa
- w miejscach, które tłum omija.

Prawdziwa Mądrość szuka
- w myśleniu - głębi
- w mówieniu - prawdy
- w dawaniu - miłości
- w rządzeniu - ładu
- w pracy - dzielności
- w mieszkaniu - prostoty
- w działaniu - odpowiedniej pory.

Wielka Mądrość
nigdy nie czyni przemocy.
 

Cyt.
Ten, kto dochowuje wierności Tao, żyje nie wykraczając poza własne potrzeby, ciesząc się tym, co ma i z tego, kim jest.