Wstęp do filozofii :         

                   Filozofia zajmuje się życiem.
                  Filozofia to także mądrości ludowe – 
               „jak sobie pościelesz tak się wyśpisz”.
        

Ogólny podział koncepcji.

1.     Koncepcje materialistyczne – poznawanie świata łączą z jednostką ludzką, jest ona podmiotem.

2.     Koncepcje ideologistyczne – proces poznawania świata powinien być skierowany na idee.Idealiści   subiektywni – kwestię poznania świata sprowadzają do treściwej zawartości ludzkiej świadomości. Coś o tyle istnieje, o ile my postrzegamy, jeśli nie widzimy, to tego niema.
 

1.Działy filozofii:
   Teoria bytu (inaczej: metafizyka, ontologia) – metafizyka oznacza etymologicznie „po fizyce”, zaś ontologia oznacza
    „nauka o    będącym, o tym co jest”

Dawniej określeń tych używano zamiennie. Od czasu Husserla zwykle traktuje się metafizykę jako refleksję nad tym, co jest nad bytem rzeczywistym, a ontologię jako refleksję nad bytem możliwym. Byty możliwe są szerszym zespołem możliwości.

ontologia   metafizyka

     Teoria bytu zajmuje się bytem, strukturą, warstwami poznania.

 1.    Teoria poznania. Dzieli się na dwa działy:

a.    gnoseologia

b.    epistemologia

     Używane zamiennie albo przy stosowaniu pojęcia „gnoseologia” do czynności i aktów poznania. Teoria poznania zajmuje się:

1.    źródła,

2.    rodzaje

3.    ogólne metody poznania,

4.    kryteria prawdy

2.    Aksjologia – refleksja nad wartościami. Zajmuje się:

1.    genezy wartości

2.    hierarchie wartości

3.    relacje między różnymi typami wartości

   Dzieli się na działy :

     etyka – teoria wartości moralnych. Przedmiotem są: oceny moralne, problem dobra i zła itd.

     estetyka – teoria piękna i sztuki. Przedmiotem refleksji są właściwości przeżycia estetycznego.

W koncepcjach tradycyjnych przynajmniej do czasów Kartezjusza (pierwsza połowa XVII wieku), podstawą systemów filozoficznych była teoria bytu (metafizyka). Sposób rozstrzygnięcia podstawowych problemów teorii bytu i przyjmowanych tam założeń określał z góry w znacznym stopniu sposób ujęcia, postawienia i rozwiązywania problemów ze sfery teorii poznania, teorii wartości, a także antropologii – jego istotą, wartościami które go obowiązują itd.

Filozofia jest najbardziej samoświadomą formą ekspresji kulturowej. Można zatem sądzić, że nosi w sobie pewne właściwości epoki w której powstaje. Stąd najbardziej podstawowy podział dzieł filozofii pokrywa się z zasadniczym podziałem historycznym – np. starożytność – filozofia starożytności. Filozofia pragnie wyrazić prawdy uniwersalne, wykraczające poza horyzont epoki. Dzięki temu można mówić o pewnej wspólnocie filozofii w ogóle. – np. Platon, Arystoteles.

 

Filozofia – etymologiczne źródło znajduje się w starożytnej grece, gdzie wyraz ten oznacza „umiłowanie mądrości”                                           fileo + sophia           fileo -  miłować, dążyć  +    sophia -  wiedza, mądrość Dla Greków „mądrość „ to znajomość spraw ludzkich i boskich. Tradycja autorstwo słowa „filozofia” przypisuje Pitagorasowi.                     Mądrość dostępna jest tylko bogom, zatem człowiekowi pozostaje jedynie                                     umiłowanie mądrości i dążenie do wiedzy.  wniosek 1: wiedza absolutna nie jest człowiekowi dostępna  wniosek 2: postulat tolerancji   Program absolutnie pewnej wiedzy próbowali realizować Kartezjusz i Husserl. Niestety, nie udało się.    Swoiste cechy filozofii: 1. maksymalna ogólność – zamiar uczynienia przedmiotem poznania absolutnie wszystkiego, a nie tylko jakiejś warstwy, części rzeczywistości. Punkt widzenia maksymalnie ogólny. 2. maksymalny krytycyzm – przyjmowanie, że wszystko może stać się problemem. Nic nie jest rozstrzygnięte, a rozstrzygniętym może stać się jedynie własnym wysiłkiem filozofującego.  wg Husserla  - filozofowanie jest sprawą osobistej odpowiedzialności filozofującego.            Należy odróżnić ujęcie filozofii od wewnątrz podmiotowej intencji, która wyklucza zakładanie czegoś dogmatycznie z góry, od zewnętrznej charakterystyki rezultatów czyjejś działalności filozoficznej, które mogą posiadać właściwości zbliżone do różnych historycznych kierunków filozoficznych.   Skoro filozofia chce uczynić swym przedmiotem wszystko, wszystko rozumieć, musi objąć tym również własne rozumienie. Od czasów Kanta upowszechnia się świadomość, że poznanie i rozumienie mają charakter czynny. Rozumienie współkształtuje  rozumiane.   Problemy (trudności) uprawomocnienia wiedzy filozoficznej: 1.    Całości bytu, wszystkiego nie daje się objąć doświadczeniem. Jeśli nauka nie daje się rozstrzygać, która dziedzina jest najważniejsza. 2.    Doświadczenie przynosi pewne faktyczności, ale nie konieczności. 3.    Poznanie ma zapewne charakter pośredni – poznajemy rzeczywistość poprzez wrażenia, trudno zaś dowieść, w jakiej relacji pozostaje struktura rzeczywistości do struktury wrażeń. 4.    Poznanie ma zapewne charakter czynny (aktywny), a rozumiejące współkształtuje rozumiane. 5.    Poznanie wydaje się mieć charakter relatywny i sytuacyjny.       Filozofia chce być refleksją racjonalną, dziełem rozumu. Chce, aby jej twierdzenia posiadały przekonujące uzasadnienia. Cynicy Założycielem szkoły cyników był Diogenes z Synopy (ok. 412 – 323 r. p.n.e.), który to za cnotę uważał wyzwolenie się od własnych pożądań. Diogenes był znanym ekscentrykiem – mieszkał w beczce, gardząc ziemskimi wygodami, i w jasny dzień chodził po ulicach z latarnią powtarzając słynne słowa: „szukam człowieka.” Podczas spotkania z Aleksandrem Wielkim, poprosił ponoć króla, aby mu „nie zasłaniał słońca.” Epikureizm Epikurejczycy, którzy swą nazwę przyjęli od Epikura z Somos, byli zdania, że człowiek powinien oddać się pogoni za szczęściem, a wyzbyć się strachu przed śmiercią i bogami. Przy czym pogoń za szczęściem nie miała być zwykłym poszukiwaniem uciech, a pracą nad sobą, spokojem i wyrzeczeniem. Stoicyzm Szkoła stoików założona przez Zenona z Kition , głosiła potrzebę kontroli nad własnymi emocjami i namiętnościami, zarówno tymi negatywnymi, jak i pozytywnymi (postawa podobna do założeń buddyzmu). Ich wizja braterstwa ludzkości, poczucie obowiązku i praca nad samym sobą, okazały się później szczególnie cenne dla Rzymian. I tak to pokrótce przedstawiłem najsławniejszych z filozofów starożytności, oraz główne założenia ich filozofii. U którego z tych mędrców chcielibyście pobierać nauki ? Które z wyżej wymienionych założeń są najbliższe Wam? Myślę, że ciekawie by było pogadać z Diogenesem i zapytać się - kogo tak naprawdę szukał. Mówi się, czasem, że ktoś ma „ludzkie uczucia”. Czy to oznacza, że cynikowi chodziło o kogoś wrażliwego, kogoś kto ma pojęcie o etyce i moralności ? A może po prostu szukał człowieka, z którym mógłby pogadać, a który nie uważałby go (ze świecą szukać) za wariata ? Tales z Miletu  VII - VI w.  p.n.e.       Anaksymander z Miletu  VII - VI w. p.n.e.       Heraklit z Efezu  VI  - V  w. p.n.e.       Parmenides z Elei  VI  - V  w. p.n.e.       Demokryt z Abdery   V - IV w. p.n.e.

     Filozofia nowożytna

racjonalizm i reakcja

Pierwsza faza filozofii nowożytnej – podobnie jak i w innych działach kultury zwie się renesansem (odrodzeniem). Jednakże, w odróżnieniu od architektury i literatury renesansowej, filozofia znalazła się w wielkim zastoju. Nie powstały jakieś wyraźnie nowe trendy. Owszem, była to postawa antyteocentryczna, antydogmatyczna i antyracjonalistyczna, ale miała charakter negatywny; skupiała się programowo na walce ze scholastyką, lecz sama – poza kultem dla literatury filozoficznej starożytności (Platon, Plotyn, Arystoteles, stoicy, sceptycy, epikurejczycy) – nie wydała żadnego zwartego systemu.
Ogólnie więc, odrodzenie, nie odrodziło (nie zreformowało) filozofii, poza faktem większego zainteresowania dla myśli antyku (choć zamiłowanie wobec niego było też bardzo żywe w średniowieczu). Pewne nowe prądy, które zarysowują się w dobie renesansu, a które znajdą pełny wyraz w późniejszych etapach rozwoju myśli nowożytnej to:

·         zainteresowania przyrodnicze i antropologiczne (Giordano Bruno /1548-1600/, T. Campanella /1568-1639/

·         ogólnie rozumiany humanizm,

·         naturalny (antyteocentryczny) system kultury (E. Herbert of Cherbury /1581-1648/, Hugo de Groot /1583-1645/.

W okresie tym, bardziej niż kiedykolwiek dotychczas, kultura stała się „humanistyczna” (programowo). Zarysowują się trzy zasadnicze grupy humanistów – myślicieli odrodzeniowych:

                                                                          
                                                                Strona główna serwisu
 
 

Tales z Miletu

Anaksymander z Miletu

Heraklit z Efezu

Parmenides z Elei

Demokryt

Platon

Arystoteles

Epikur

Tertulian

Sekstus Empiryk

Porfiriusz

św.Augustyn

Boecjusz

Abelard

Bacon Roger

św.Tomasz z Akwinu

Ockham

Bacon Francis

Galileusz

Kartezjusz

Pascal

Spinoza

Leibniz

Newton

Locke

Berkeley

Hume

Kant

Hegel

Marks

Engels

Comte

Mill

Mach

Windelband

Rickert

Lenin

Bergson

Poincare

Duhem

Bachelard

Frege

Peirce

James

Dewey

Whitehead

Moore

Russell

Wittgensttein

Ajdukiewicz

Kuhn

Einstein

Bohr Niels

Heinsenberg

Piaget Jean

Lorenz Konrad

Gadamer Hans-Georg