Wulgata

37. Damazy I (św. 1-X-366 - 11-XII-384)
Św. Damazy I, papież – jego pontyfikat przypadał w okresie od 1 października 366 do 11 grudnia 384.
Żył w latach (ok. 305-384).
Damazy urodził się w Hiszpanii w roku 305. Papieżem został wybrany po zakończeniu burzliwego pontyfikatu Liberiusza. Na jego życzenie Św. Hieronim opracował przekład Pisma Świętego na łacinę tzw. Wulgatę.
Odnowił też rzymskie katakumby.
Damazy został pochowany w kościele św. Wawrzyńca (san Lorenzo) w Rzymie
Dniem jego pamięci liturgicznej w Kościele katolickim jest 11 grudnia.

Damazy miał bardzo specyficzne podejście do erotyki. Mówił, że nie jest zwolennikiem seksu, uprawiał też łacińską prozę i wiersze wynosząc pod niebiosa cnotę dziewictwa.
Badacze tamtego okresu do dziś się zastanawiają co mogły znaczyć jego słowa:
"Stosunek jest wykroczeniem". Co miał na myśli ? raczej powinno chodzić o wiarę, gdyż prawo tamtego okresu było dość liberalne. Problem jednak w tym, że jego własne postępowanie było dalekie od ascezy i "bojaźni bożej". Przynajmniej jeżeli chodzi o stosunki damsko-męskie. Dowodem jest oskarżenie o cudzołóstwo. które w 378r. wniósł przeciw niemu przechrzta żydowski Izaak. Damazego sądził synod 44 biskupów, którzy po zapoznaniu się z dowodami jednogłośnie uznali go winnym. Gdyby nie interwencja cesarza Gracjana byłby pozbawiony urzędu i być może skazany na śmierć. W tej sytuacji został uwolniony, a nawet potem kanonizowany.
Ale Kościół tak już ma w naturze. Nie jest ważne kim był dany osobnik ...złodziejem, mordercą, dewiantem czy zbrodniarzem (i tacy byli). Ważne jakie położył zasługi dla dominacji Kościoła. A przecież następca cesarza Gracjana nawrócił się na chrześcijaństwo i uczynił swoją nową wiarę oficjalną religią Rzymu ! (Teodozjusz I).
W tej sytuacji Kościół był skłonny wiele wybaczyć Damazemu.

Damazy po śmierci swego poprzednika Liberiusza toczył walkę o stolicę papieską innym biskupem Ursinusem . Walki zwolenników jednego i drugiego biskupa przeniosły się na ulicę i tam lała się krew.
Dużo ludzi zostało zabitych, kościoły zamieniły się w mordownie. Jeden i drugi biskup zachęcał swoich popleczników do napadania na przeciwników modlących się w kościołach, w których mordowano się nawzajem. Spittler w swym dziele „Papiestwo" tak pisze: „Nie wiadomo, któremu z tych dwóch haniebnych pretendentów należałoby się pierwszeństwo. Zdaje się, że zwyciężył ten gorszy (Damazy)."

Wulgata
Wulgata (od łac. versio vulgata, przekład rozpowszechniony, popularny) – przekład Biblii na łacinę wykonany przez św. Hieronima na przełomie IV/V w.
Św. Hieronim, na zlecenie papieża Damazego I, w latach 382-406 dokonał przekładu ksiąg Pisma Świętego z języków oryginałów: hebrajskiego i greki. Wcześniejsze przekłady - np. Afra i Itala - obejmowały tylko niektóre fragmenty Biblii, natomiast Wulgata była pierwszym pełnym tłumaczeniem Pisma na łacinę.
Tekst Wulgaty był od ok. VII w. oficjalnym tekstem łacińskim Pisma Św. W 1546 r., podczas soboru trydenckiego uznano ją za oficjalny przekład Kościoła katolickiego.

Po Soborze Trydenckim Wulgata służyła w kościele katolickim za źródło przekładów narodowych. Z Wulgaty zostały przełożone m.in. polskie Biblia Jakuba Wujka i Psałterz Dawidów oraz angielska Douay-Rheims. Dopiero wiek XX przyniósł powszechne katolickie przekłady z języków oryginalnych; w Polsce pierwszym takim przekładem całego Pisma Świętego była Biblia Tysiąclecia.

W latach czterdziestych XX wieku zmodyfikowano poważnie tekst Wulgaty, zaś od 1979 r. obowiązuje poprawiony tekst Wulgaty, tzw. Neowulgata (Nova Vulgata).
 
Septuaginta (łac. siedemdziesiąt; oznaczana też rzymską liczbą LXX oznaczającą 70), to pierwsze tłumaczenie Biblii hebrajskiej na grekę. Nazwa pochodzi od liczby tłumaczy, którzy mieli brać udział w pracach nad przekładem.
Kodeks synajski LXX z IV lub pocz. V w. - fragment Księgi Estery

Kodeks synajski LXX z IV lub pocz. V w. - fragment Księgi Estery

 Według tzw. Listu Arysteasza na zaproszenie Ptolemeusza II Filadelfa do Aleksandrii w Egipcie miało przybyć siedemdziesięciu (ewentualnie siedemdziesięciu dwóch) uczonych żydowskich, którzy po oficjalnym podjęciu na dworze rozpoczęli przekład Biblii hebrajskiej na grekę (koine). Mieli oni pracować osobno, a potem wymienić się efektami tłumaczenia i ustalić ostateczną wersję dzieła. Ukończyli translację po siedemdziesięciu dniach. Wówczas okazało się, że poszczególne teksty tłumaczenia są identyczne, co odebrano jako znak od Boga. Król, zachwycony dziełem, miał nabrać wielkiego szacunku do Biblii. Znajdowała się ona niewątpliwie wśród rękopisów w Bibliotece Aleksandryjskiej.
W rzeczywistości przekład postępował stopniowo. Za czasów Ptolemeusza II przetłumaczono najprawdopodobniej Pięcioksiąg Mojżeszowy, potem stopniowo inne księgi biblijne, wreszcie dodano teksty napisane od razu po grecku, np. Księgę Mądrości, cztery Księgi Machabejskie czy Psalmy Salomona. Nie wszystkie księgi Septuaginty weszły do kanonu, niektóre z nich funkcjonują jako apokryfy, tzn. pobożne pisma o wielkim autorytecie w starożytności, które nie posiadają jednak natchnienia biblijnego.
W najstarszych, pochodzących sprzed I wieku n.e. odpisach Septuaginty znajdował się tetragram imienia Jahwe pisany starożytnymi hebrajskimi literami. Z czasem zastąpiono go wyrazem Kyrios ("Pan") lub jego substytutem.
Septuaginta była największym tłumaczeniem starożytnym tekstu obcojęzycznego na grekę, aż do dziś ten rekord nie został pobity. Opis jej tłumaczenia (List Arysteasza) powstał kilkaset lat później od samego przekładu, niemniej oddaje rangę, którą Septuaginta cieszyła się aż do powstania chrześcijaństwa i oficjalnego sprecyzowania składu Biblii hebrajskiej. Stwierdzono wówczas, że święte mogą być tylko księgi powstałe na terenie Kanaanu (Ziemi Świętej) i w języku hebrajskim. Dzień powstania Septuaginty Żydzi określili wówczas jako najgorszy od grzechu pierworodnego. Najprawdopodobniej stało się to wskutek zagrożenia ze strony chrześcijaństwa, które posługiwało się właśnie Septuagintą.

Cytaty Starego Testamentu zawarte w Nowym Testamencie w ogromnej większości pochodzą właśnie z Septuaginty. Po jej odrzuceniu przez Żydów powstało jeszcze kilka innych tłumaczeń na grekę (Symmach, Teodozjon), ale nie dorównują one rangą ani wartością naukową Septuagincie.