|
Babilon |
1531 p.n.e |
Półwysep Arabski |
Zdobycie
Babilonu bronionego przez Hammurabiego przez wojska hetyckie
Mursilina I |
Megiddo |
1469 p.n.e |
Półwysep Arabski |
Pierwsze w
historii świata szczegółowo zrelacjonowane starcie dwóch armii.
Wzięły w nim udział oddziały egipskie dowodzone przez faraona
Totmesa III (20 000 wojowników) oraz zjednoczone siły królów
miast Kadesz i Megiddo.
Jedną z głównych przyczyn zwycięstwa Egipcjan było zaskoczenie.
Starcie skończyło się pogromem wojsk sprzymierzonych i wielkim
sukcesem Totmesa III, który dowodził osobiście.
Po bitwie Egipcjanie kontynuowali kampanię w Syrii i Palestynie,
gdzie zdobyli liczne miasta i skąd zaatakowali ziemie Azji
Mniejszej. |
Kadesz
|
1280 p.n.e |
Półwysep Arabski |
W roku 1274
p.n.e. w okolicach twierdzy Kadesz (dzisiejsze Tell Nebi Mend) w
Syrii nad rzeką Orontes doszło do wielkiej bitwy pomiędzy
wojskami egipskimi faraona Ramzesa II, a armią hetycką,
wspieraną przez wasali z północnej Syrii, plemiona huryckie z
gór dzisiejszej Armenii i kontyngenty sojuszników z zachodniej
Anatolii. |
Merom |
1230 p.n.e |
Półwysep Arabski |
Bitwa pod
Merom miała miejsce ok. 1230 roku p.n.e. Izraelici pokonali w
niej Kanaanejczyków. |
Buto |
1224 |
Egipt |
Bitwa pod Buto
stoczona została pomiędzy władcą Egiptu Merenptahem I a
Libijczykami i sprzymierzonymi z nimi ludami nadmorskimi w 1224
r. p.n.e.
Po bitwie w Egipcie wybuchły niepokoje społeczne. |
Delta Nilu |
1209 p.n.e |
Egipt |
Bitwa
morska w delcie Nilu miała miejsce około roku 1209 p.n.e. w
trakcie najazdu ludów morza. Władca Egiptu Ramzes III, wsławiony
zwycięskimi wojnami z libijczykami postanowił rozprawić się z
napastnikami na wybranym przez siebie i odpowiednio
przygotowanym polu walki.
Kapitanowie atakujących okrętów ze zdumieniem odkryli, że nie
napotykają żadnego oporu u ujść Delty. Doszli do przekonania, że
spodziewana tu flota egipska uciekła. Śmiało wpłynęli więc w
plątaninę wąskich kanałów dostając się tym samym w pułapkę bez
wyjścia. Napastnicy, uzbrojeni przeważnie w miecze i włócznie,
musieli ulec zmasowanemu ostrzałowi z bliskiej odległości.
Zdziesiątkowane załogi nie były w stanie przeciwstawić się
abordażowi i poddawały się jedna po drugiej.
Starcie zakończyło się zwycięstwem Egipcjan, o czym pisał
bezimienny kronikarz. |
Gilbą |
1004 p.n.e |
Półwysep Arabski |
Bitwa pod
Gilboą miała miejsce w 1004 roku p.n.e. Filistyni pokonali w
niej dowodzonych przez króla Saula Izraelitów. Załamany klęską
Saul popełnił samobójstwo. |
Karkar |
853
p.n.e |
Półwysep Arabski |
Bitwa pod
Karkar to starcie zbrojne do którego doszło między wojskami
króla Izraela Ahaba i wojskami Damaszku oraz Asyryjczykami w
roku 853 p.n.e.. Po bitwie w wyniku buntu ludu w Izraelu doszło
do próby obalenia króla Ahaba. |
Ramot-Gileat |
851
p.n.e |
Półwysep Arabski |
Bitwa pod
Ramot-Gilead miała miejsce w 851 r. p.n.e. Zakończyła się
zwycięstwem Asyryjczyków nad wojskami Izraelitów dowodzonych
przez króla Ahaba, który poległ na polu walki. |
Ithome |
724
p.n.e |
Hellada |
Bitwa pod Ithome (724 p.n.e.) miała miejsce podczas pierwszej
wojny meseńskiej między Meseną i Spartą (740-720 p.n.e).
Była to jedyna większa bitwa tej wojny. Wojska Messyńczyków
dowodzone przez Aristodemusa zwyciężyły Spartan, którymi
dowodził Teopompos. |
Derae |
685 p.n.e |
Hellada |
Bitwa pod Derae (685 p.n.e.) miała miejsce podczas II wojny
meseńskiej, która zaczęła się w 685 roku p.n.e. i trwała do 670
roku p.n.e. Była to jedyna większa bitwa tej wojny. Żadna z
biorących w niej udział stron (Spartanie i Meseńczycy) nie
wygrała. |
Megiddo |
609 p.n.e |
Półwysep Arabski |
Bitwa pod Megiddo – bitwa stoczona w roku 609 p.n.e. przez
wojska egipskiego faraona z XXVI dynastii Necho II (syna faraona
Psammetycha I) z Judejczykami pod wodzą króla Jozjasza. Bitwa
zakończyła się zwycięstwem Egipcjan oraz śmiercią króla Judy.
Necho ustanowił syna zmarłego króla Joachaza nowym władcą.
Palestyna i południowa Syria dostały się na 4 lata w sferę
wpływów Egiptu |
Karkemisz |
605
p.n.e |
Półwysep Arabski |
Bitwa pod
Karkemisz miała miejsce w 605 roku p.n.e. Zakończyła się
zwycięstwem wojsk babilońskich pod wodzą Nabuchodonozora II nad
armią egipską dowodzoną przez Necho II.
Po utracie w roku 612 p.n.e. Niniwy na rzecz Babilończyków nową
stolicą Asyrii został Harran. W roku 610 p.n.e. scenariusz
powtórzył się i Asyryjczycy zmuszeni zostali ponownie przenieść
swoją stolice, tym razem do Karkemisz.
W tym czasie doszło do sojuszu Asyrii z Egiptem, który w roku
609 p.n.e. wysłał swoje wojska przeciwko Babilończykom w
kierunku Karkemisz. Armia egipska pod wodzą faraona Necho II w
trakcie marszu natknęła się pod Megiddo na wojska króla Judy
Jozjasza. W bitwie Jozjasz poniósł śmierć a armia Judy została
rozbita. Gdy Egipcjanie podeszli w końcu pod Karkemisz, gdzie
połaczyli się z wojskami Asyrii doszło do bitwy, w której wojska
sprzymierzeńców zostały pokonane ostatecznie przez
Bablilończyków pod wodzą Nabuchodonozora II. |
Hamat |
605
p.ne |
|
|
Karhar |
600
p.n.e |
|
|
Halys |
585
p.n.e |
|
Bitwa nad
rzeką Halys została stoczona 28 maja 585 p.n.e.
Starcie pomiędzy Alyattesem z Lidii i królem Medów Kyaksaresem.
Bitwa nie przyniosła rozstrzygnięcia.
Według Herodota w trakcie walki nastąpiło zaćmienie Słońca
(przepowiedziane przez Talesa z Miletu), które doprowadziło obie
strony do zawarcia pokoju. Dokładne datowanie bitwy możliwe było
dzięki obliczeniom astronomicznym i ustaleniu daty zaćmienia
Słońca. |
Pasargade |
550
p.n.e |
|
Bitwa Cyrusa
Wielkiego |
Pteria |
546 p.n.e |
|
Bitwa Cyrusa Wielkiego |
Tymbra |
546 p.n.e |
|
|
Sardes |
546 r. |
|
|
Opis |
12-X-539 p.n.e |
Półwysep Arabski |
Bitwa między Cyrusem Wielkim (Persja), a Nabonidem, Baltazarem
(Babilonia).
Siły babilońskie zostały doszczętnie rozbite, Baltazar
najpewniej zginął, a Nabonid uciekł. Po bitwie Cyrus zniszczył
Opis, aby pokazać innym miastom, że dalszy opór nie ma sensu. |
Alalia |
535
p.n.e |
Morze Śródziemne |
Bitwa morska
pod Alalią miała miejsce w roku 535 p.n.e.
Połączone siły Kartagińczyków i Etrusków (120 okrętów) starły
się pod Alalią z flotę fokajską (60 pentekonter z 4 tysiącami
ludzi). Fokajczycy stracili w bitwie 40 okrętów i musieli
opuścić Korsykę. Nie jest jasne kto wygrał bitwę. Według wielu
źródeł zwyciężyli sojusznicy, ale według niektórych historyków
(m.in. N.G.L. Hammonda) bitwę wygrali Fokajczycy, jednak
poniesione straty zmusiły ich do opuszczenia Korsyki.
Opuszczoną przez Greków wyspę opanowali Etruskowie, natomiast
Fokajczycy osiedlili się w Elei w południowo-zachodniej Italii. |
Pelusium |
526 p.n.e |
Egipt |
Egipt (Psametyk
III), Persowie (Kambyzes II). Pokonany Egipt zostaje przyłączony
do Persji.Bitwa pod Peluzjum miała miejsce w maju 525 r. p.n.e.
na Synaju.
W bitwie król perski Kambyzes II pokonał siły faraona egipskiego
Psametycha III i zdobył Egipt. Po walce opór Persom przez
dłuższy czas sprawiało jedynie miasto Memfis.Według Herodota
faraon egipski stacjonował ze swoim wojskiem na peluzjańskim
wybrzeżu Nilu i tam oczekiwał wśród wydm na siły Persów.
Peluzjum było ważnym strategicznie miastem granicznym,
kontrolującym handel pomiędzy Egiptem a Azją. W samym tylko
mieście stacjonowało 5000 żołnierzy. Armia egipska składał się z
około 30 000 ludzi, liczebność sił perskich była zbliżona.
Głównym powodem klęski Egipcjan była zdrada dówódcy wojsk Fanesa
z Halikarnasu. Fanes dowódził siłami głównymi Egipcjan,
składającymi się głównie z Greków a w czasie bitwy zdradził
przeciwnikom wszelkie miejsca obrony Egipcjan. Straty obu wojsk
nie są znane. |
Barke |
512
p.n.e |
|
|
Ephesus |
499 p.n.e |
|
|
Jezior
Regilus |
496
p.n.e |
|
Bitwa nad
jeziorem Regillus (na wschód od Rzymu, obecnie nieistniejące)
miała miejsce w roku 496 p.n.e. W starciu zwycięstwo odniosły
oddziały Rzymian (24000 ludzi) pod wodzą Postumiusa nad wojskami
Związku Latyńskiego (43000 ludzi). |
Maraton |
13-IX-490 p.n.e. |
Hellada |
Oponenci: Ateńczycy (Miltiades), Persowie (Datis).
Ateńczycy wspierani przez Platejczyków odnieśli pod wodzą
Miltiadesa zwycięstwo nad Persami; miejsce bitwy upamiętniono
kurhanem. |
Termopile |
480
p.n.e |
Hellada |
Oponenci: Grecy (Leonidas), Persowie (Kserkses).
Klęska Greków pod wodzą Leonidasa broniących tego przejścia
przed Persami; 200 Spartian przez dłuższy czas stawiało opór
przewyższającym siłą wroga, pokonali nawet "nieśmiertelnych".
Przegrali ponieważ zostali zdradzeni dzięki czemu Persowie
obeszli wąwóz atakując Spartian z obu stron. Dziś jest tam napis
upamiętniający bohaterstwo Sparty "Przechodniu powiedz Sparcie,
że leżymy posłuszni jej prawom" autorstwa Symonidesa.
|
Salamina |
29-IX-480 p.n.e. |
Hellada |
Oponenci: Grecy (Eurybiades i Temistokles),
Persowie (Kserkses); 800 okrętów perskich nie dalo rady 300
greckim w wąskiej zatoce. |
|
|
|
|
Plateje |
479 p.n.e. |
Hellada |
Oponenci: Grecy (Pauzaniasz), Persowie (Mardoniusz);
Zwycięstwo Greków. |
|
|
|
|
Cheronea |
2-VIII-338 p.n.e.
|
Hellada |
Oponenci: Macedonia (Filip II), Grecy (Chares,
Teagen); Macedończycy obejmują w Grecji przewagę. |
Granikos |
334
p.n.e |
Azja
Mniejsza |
Bitwa
Macedonii (Aleksander Wielki i Parmenion) z Persami
(Spithridates, Mitrydates i Mnemon). Klęska Persów. |
Issos |
332
p.n.e |
Macedonia |
Macedonia
(Aleksander Wielki), Persowie (Dariusz III). Poległo około 1000
Macedończykow, oraz kilkadzisiąt tysięcy Persów. |
Gaugamela |
1-X-331 p.n.e |
Mezopotamia |
Oponenci: Macedonia (Aleksander Wielki), Persowie
(Dariusz III); Ostateczne zwycięstwo nad Persami.. |
Benewent |
275
p.n.e |
Italia |
Rzym (Maniusz
Kuriusz Dentatus i Lucjusz Korneliusz Lentulus), Epir (Pyrrus
król Epiru). Porażka Epiru. Tzw.pyrusowe zwycięstwo. Mimo
teoretycznie wygranej bitwy przegrana wojna. |
Trebia |
18-XII -212 p.n.e |
Italia |
Zwycięstwo
Hannibala nad znacznie silniejszą armią rzymską.Rzym stracił ok.
30 000 zabitych i wziętych do niewoli, kartagiński wódz stracił
ponad 5 000 swoich żołnierzy. Wojskami rzymskimi dowodził Tytus
Semproniusz i Longus). |
Kanny |
2-XIII-216 p.n.e |
Italia |
Oponenci: Rzym (Warron), Kartagina (Hannibal);
Zwycięstwo Hannibala nad znacznie silniejszą armią rzymską; w
bitwie pod Kaanami Hannibal zastosował manewr, nazwany później
kanejskim. |
Zama |
19-X-202 p.n.e |
Kartagina |
Oponenci: Rzym (Scypion Afrykański), Kartagina
(Hannibal); Miejsce ostatecznej klęski Hannibala 202 p.n.e.,
zadanej mu przez Rzymian dowodzonych przez Scypiona
Afrykańskiego Starszego; zadecydowało to o zakończeniu II wojny
punickiej. |
Magnezja |
190
p.n.e |
Azja
Mniejsza |
Rzym (Lucius
Cornelius Scipio Asiaticus), Seleucydzi (Antioch III
Wielki).Bitwa zakończyła się całkowitym zwycięstwem Rzymian i
masakrą wojsk Antiocha. |
Pydna |
22-VI-168 p.n.e |
|
Wojska
rzymskie wygrały bitwę i całą wojnę. Skutkiem bitwy było
podporządkowanie Macedonii Rzymowi. Falanga zniknęła z historii
wojen. Jej miejsce zajął legion. |
Cheronea |
86
p.n.e |
Hellada |
Rzym (Sulla),
Grecja (Mitrydates VI Eupator)Zwcięstwo Rzymian. Oblężenie i
złupienie Aten przez Sullę. |
Brundizjum |
71
p.n.e |
Italia |
Oponenci: Niewolnicy (Spartakus), Rzym (Krassus);
Zakończenie największego w historii Rzymu powstania niewolników. |
Alezja |
52
p.n.e |
Galia |
Rzym (Juliusz
Cezar), Galowie (Wercyngetoryks). Zwcięstwo Rzymian. Galia
prowincją Rzymu. |
Farsalos |
9-VIII-48 p.n.e. |
Italia |
Klęska
Pompejusza. Decydująca bitwa wojny domowej. Wszystkie prowincje
i greckie państwa zależne od Rzymu opowiedziały się teraz po
stronie Juliusz Cezara. |
Zela |
47 p.n.e |
Azja Mniejsza |
Zwcięstwo Rzymian nad Pontem (Farnakses II.). Kampania trwała 5
dni. Juliusz Cezar tą kampanię podsumował listem wysłanym do
Senatu, w którym użył słów: veni, vidi, vici (przybyłem,
zobaczyłem, zwyciężyłem |
Akcjum |
2-IX-31 p.n.e |
Morze
Śródziemne |
Oponenci: Oktawian, Antoniusz; Flota Oktawiana
pod wodzą Marka Agrypy pokonała flotę Antoniusza i Kleopatry;
przyjmuje się, że bitwa pod Akcjum wyznacza kres republiki rzym.
i początek cesarstwa. |
|
|
|
|
Las
Teutoburski |
9 r. |
Germania |
Oponenci: Rzym (Kwintiliusz Warus), Germanie (Arminiusz);
Miejsce dotkliwej klęski legionów rzym. pod wodzą Warusa,
pokonanych przez Germanów |
Medway |
43 r. |
Brytania |
Bitwa nad
Medway to starcie podczas kampanii Rzymian w Brytanii. Plemiona
brytańskie wycofały się do linii rzeki Medway, aby zyskać nowych
sojuszników i wzmocnić swoje siły. W tym czasie po stronie
Rzymian opowiedziało się plemię Dobunnów . Po przybyciu legionów
rzymskich rozpoczęła się dwudniowa bitwa. Na początku Plaucjusz
wysłał Germanów służących w oddziałach posiłkowych, słynących z
doskonałych umiejętności pływania w pełnym uzbrojeniu. Ponieważ
oddziały te nie nawiązały regularnej walki, wysłano za nimi
Wespazjana Flawiusza oraz jego brata Sabinusa Flawiusza. Rzymski
historyk Kasjusz Dion informuje nas, że bracia przekroczyli
rzekę i zabili wielu nieliczących się z ich przybyciem
barbarzyńców. Natomiast pozostali wrogowie w obliczu tych walk
nie uciekli, tylko podjęli następnego dnia nową walkę, która
toczyła się nierozstrzygnięta, dopóki Hosidiusz Geta zadał
wrogom ostateczną klęskę. Za swoje zasługi, mimo iż nie był
jeszcze konsulem, otrzymał ornamenta triumphalia. Armia 40 000
Rzymian pod wodzą Aulusa Plautiusa zwyciężyła wojska Caratacosa. |
Lichfield |
61 r. |
Brytania |
Oponenci: Rzymianie (Swetoniusz), Celtowie (Boadycea);
Krwawe stłumianie antyrzymskiego powstania. |
Vesontio |
68 r. |
Galia |
Było to jedno
z wielu starć jakie stoczyli Rzymianie z Galami w I wieku n.e.
Dowodzeni przez Rufusa legioniści pokonali w nim Galów, których
wiódł do boju Bindex. |
Tapae |
88 r |
Europa Centralna |
Bitwa pod
Tapae miała miejsce w pobliżu dzisiejszego miasta Timisoara w
Rumunii (wcześniej Siedmiogród). . Deccebal nakazał swoim
wojskom ataki na legionistów rzymskich, zostały one jednak
szybko odparte, głównie dzięki pomocy wojsk germańskich w
służbie Rzymu. Dalsze walki cesarz przekazał w ręce pretoriana
Corneliusza Fuscusa, który jednak na skutek małego doświadczenia
został pobity przez Daków. Deccebal unikał w trakcie walk
otwartej bitwy i stosował taktykę partyzancką, niszcząc
niewielkie oddziały rzymskie i odcinając ich drogi
zaopatrzeniowe. Chcąc w końcu zapobiec wtargnięciu Rzymian na
swoje ziemie Deccebal zmuszony był podjąc otwartą bitwę z
najeźdźcą w okolicy Tapae.
Pomimo dużej przewagi ilościowej i lepszej orientacji w terenie,
Dakowie ponieśli klęskę z wysko zdyscyplinowaną armią rzymską.
Przegrani wycofali się do swoich twierdz w celu odbudowania
swoich sił. |
Nikopolis |
250 r. |
Europa Centralna |
Goci pod
przywództwem Kniwy wtargnęli do Mezji. Jeden z ich oddziałów w
sile 70 000 ludzi obległ miasto Novae na południowym brzegu
Dunaju, a później zwrócił się przeciwko miastu Nikopolis
(obecnie Nikjup), podczas gdy drugi oddział ruszył drogą rzymską
w kierunku Philippopolis. Wódz rzymski Decjusz przybył rychło z
wojskiem, ale skierował uderzenie nie przeciw operującym w Mezji
napastnikom, lecz przeciw okupującym Dację Karpom, których
usunął z terytorium Dacji. Dopiero potem cesarz uderzył na Gotów
oblegających Nikopolis, osiągając wielkie zwycięstwo (poległo 30
000 barbarzyńców). Resztki pokonanych Gotów ruszyły przez góry
trackie w kierunku Filippopolis. Po drodze zdołały zadać klęskę
ścigającym ich wojskom rzymskim, po czym w wyniku zdrady zdobyły
miasto. Mieszkańcy Filippopolis zostali częściowo wymordowani, a
częściowo wzięci w niewolę.
Dopiero w drodze powrotnej objuczeni zdobyczą Goci w okolicy
miasta Abrittus zostali zaskoczeni przez Rzymian pod wodzą
samego cesarza. Jednak już w roku następnym w Dolnej Mezji Goci
odnieśli kolejne zwycięstwo nad Rzymianami. Obwołany przez
niedobitki wojsk cesarzem Trebonian Gall zawarł z Gotami
poniżający w oczach Rzymian układ, gwarantujący Gotom w zamian
za opuszczenie terytorium rzymskiego swobodne zebranie
wszystkich łupów i wznowienie rocznego trybutu. |
Most
Mulwijski |
312
r. |
Italia |
Zwycięstwo
Konstantyna I Wielkiego nad Maksencjuszem. Zwycięstwo to
przyczyniło się do prowadzenia polityki prochrześcijańskiej
przez Rzym. |
Wagabanta |
371
r. |
Azja
Mniejsza |
Bitwa Juliana
Apostaty z Persami. Zginął w tej bitwie zamordowany
skrytobójczo przez chrześcijanina. (Był to okres walki Kościoła
o władzę) |
Adrianopol |
10.VIII-378 r. |
Tracja |
Cesarstwo
bizantyjskie (Walens, Trajan, Wiktor, Rycymer i Sebastian), Goci
(Fritigern, Alateusz, Safraks)Ogromna klęska Rzymu. Ginie cesarz
Walens, a jego oddziały zostały rozbite. Ostatnia bitwa z
klasycznym zastosowaniem legionów. |
Ardalio |
398
r. |
Afryka Północna |
Bitwa nad
rzeką Ardalio w 398 miała miejsce w trakcie powstania Gildona
przeciwko Rzymianom w Afryce Północnej.W wyniku starcia znacznie
liczniejsze siły powstańców zostały rozbite przez Rzymian pod
wodzą Mascezela. O wyniku bitwy zadecydowała zdrada. Mascezelowi
udało się pozyskać regularne oddziały afrykańskie służące pod
rozkazami Gildona oraz część wodzów afrykańskich. W decydującym
momencie bitwy część z nich zbiegła a inni złożyli broń. Gildon
zginął w trakcie ucieczki z pola walki.Śmierć Gildona położyła
kres drugiemu powstaniu antyrzymskiemu w "przeddzień" najazdu
wandalskiego. |
Nad Renem |
406
r. |
Galia |
Bitwa nad
Renem stoczona została pomiędzy Wandalami a Frankami w roku 406
w trakcie najazdu Wandalów na Galię.W grudniu 406 roku
Wandalowie, Alanowie i Swebowie przeprawili się przez Ren.
Rzymianie mieli tutaj zaledwie 11 garnizonów obsadzonych
piechotą. Wspomogli ich jednak Frankowie, zajmujący siedziby na
wschód od Renu aż po góry Taunus. Doszło do zaciętej bitwy
pomiędzy Wandalami a Frankami w wyniku której śmierć poniósł
król wandalski Godegisel oraz około 20 000 wojowników.
Klęska Wandalów, mimo że bardzo dotkliwa, nie zapobiegła dalszym
ich podbojom w Galii w latach 407-409 |
Braga |
419
r. |
Italia |
Bitwa pod
Bragą 419 r. miała miejsce w trakcie najazdów Wandalów na ziemie
zajęte przez Rzymian na Półwyspie Iberyjskim.Starcie zakończyło
się zwycięstwem Rzymian nad Wandalami. Klęska ta nie zdołała
jednak przeszkodzić ekspansji Wandalów w kierunku południowym,
przekroczeniu rzeki Duero i zajęciu Betyki. |
Merida |
429
r. |
Półwysep Iberyjski |
Bitwa pod
Meridą 429 miała miejsce podczas wojny Wandalów ze Swebami na
Półwyspie Iberyjskim.W roku 429 Wandalowie szykowali się do
inwazji na Afrykę Północną. Wówczas na tereny pogranicznej z
Betyką części Luzytanii wtargnęli Swebowie pod wodzą Hermigara.
Pod Méridą siły Gejzeryka pokonały Swebów, a ich wódz poniósł
śmierć w nurtach Gwadiany podczas ucieczki. |
Hippona |
430
r. |
Afryka Północna |
Bitwa pod
Hipponą miała miejsce w roku 430 w trakcie podboju Afryki
Północnej przez Wandalów w latach 429-435.W starciu tym wojska
Wandalów Gejzeryka pobiły armię cesarską dowodzoną przez komesa
Bonifacjusza. Po bitwie pozostali przy życiu żołnierze cesarscy
wycofali się do miasta, wzmacniając jego obronę. Rozpoczęło się
oblężenie Hippony. Po 14 miesiącach Gejzeryk zarządził taktyczny
odwrót. Po wycofaniu się Wandalów pozbawieni żywności mieszkańcy
opuścili miasto, które zostało zajęte przez Wandalów. |
Na ziemi
Numidyjskiej |
432
r. |
Afryka Północna |
Bitwa na ziemi
numidyjskiej 432 r. miała miejsce w trakcie najazdu Wandalów na
Afrykę Płn.
W starciu tym wojska wschodniorzymskie pod wodzą Bonifacjusza
oraz patrycjusza Flaviusa Ardabura Aspara zostały rozbite przez
siły Wandalów Gejzeryka. Do niewoli dostał się m.in. późniejszy
cesarz wschodniorzymski Marcjan służący jako adiutant w wojsku.
Ze względu jednak na wróżbę wskazującą wysoką godność (orzeł
krążacy nad śpiącym jeńcem) Marcjan został wypuszczony na
wolność pod przysięgą że nie poczyni przeciwko Wandalom wrogich
kroków w przyszłości. Po klesce Bonifacjusz został odwołany do
Italii a Gejzeryk stał się odtąd panem rzymskiej Afryki |
Pola
Katalaunijskie |
20-VI-451 r. |
Italia |
Rzym (Flawiusz
Aecjusz, Teodoryk) z Hunami (Attyla). Zwcięstwo Rzymian.
Niedopuszczenie Atylli do marszu na Rzym. |
Cap Bon |
468
r. |
|
Pierwsza
wojna Bizancjum z Wandalami miała miejsce w 468 roku.
Doszło wtedy do wielkiej wyprawy wschodniorzymskiej
(bizantyjskiej) na państwo Wandalów Genzeryka. Bizantyjczycy
zgromadzili wielkie siły: 1100 okretów z 7000 marynarzy, które
zabrały na pokład 100 000 zbrojnych. Ogromny wysiłek finansowy i
militarny nie został jednak wykorzystany. Powodem tego był brak
jednolitego dowództwa. Główne siły ekspedycji pod wodzą
Bazyliskusa miały skierować się ku Kartaginie, inny korpus pod
wodzą Herakliusza miał zaatakować przeciwnika od strony Egiptu a
flota Marcellina miała operować na Morzu Śródziemnym. Początek
kampanii był udany dla Bizantyjczyków - odnieśli kilka zwycięstw
w Trypolitanii. Ostatecznie plany inwazyjne pogrzebało
zamordowanie Marcellina w sierpniu 468 r. |
Balaton |
468
r. |
Europa Centralna |
W roku 455
Ostrogoci dowodzeni przez trzech naczelników : Walamira,
Tiudimira i Widimira panowali w większej części dawnej rzymskiej
prowincji Pannonia, rozszerzając po roku 457 swe posiadłości na
dalsze części Pannoni, a później przed rokiem 468 przyłączając
do nich część prowincji Noricum. Urośli tym samym do roli
najpoważniejszego czynnika politycznego nad środkowym Dunajem,
budząc zawiść germańskich konkurentów. W roku 468 Tiudimir w
bitwie nad jeziorem Balaton rozbił całkowicie plemię Swewów,
zajmujące północno-zachodnią część Pannonii. Król Walamir
natomiast zginął odpierając atak plemienia Skirów. Władcy
dopiero co pokonanych Swewów Hunimundowi udało się doprowadzić
do antygockiego sojuszu Swewów, Rugiów, Skirów, Gepidów a nawet
niegermańskich Sarmatów. Jednak Tiudimir rozbił koalicję w
bitwie nad rzeką Bolia w Pannonii. W roku 471 Ostrogoci
ostatecznie opuścili Pannonię. |
Soissons |
486
r. |
Galia |
Bitwa
pod Soissons miała miejsce w roku 486 podczas wojny Rzymian z
Frankami na terenach Galii rzymskiej. Starcie zakończyło się
zwycięstwem Franków pod wodzą króla merowińskiego Chlodwiga I
nad armią rzymską dowodzoną przez Sjagriusza. Wg legendy
Chlodwig żeby wygrać bitwę pomodlił się do Chrystusa - co miało
skutkować wygraną bitwą. Niedługo po wygranej bitwie ochrzcił
siebie i swoich rycerzy. |
Melitene |
575
r. |
Azja
Mniejsza |
Bitwa pod
Melitene miała miejsce w roku 575 podczas zmagań wojennych
Bizantyjczyków z Persami w latach 572-591.Starcie zakończyło się
zwycięstwem armii cesarza Justyna II nad wojskami perskimi
dowodzonymi przez Chosroesa I. Bizantyjczycy zdobyli obóz wroga
ze świętym ogniem i kosztownościami szacha oraz liczne słonie
bojowe. |
Muta |
629
r. |
Bizancjum |
Bitwa pod Mutą
miała miejsce w roku 629 podczas najazdów arabskich na ziemie
Bizancjum.
W bitwie siły 10 000 Bizantyjczyków i sprzymierzonych z nimi
Beduinów pokonały 3 000 armię muzułmańską pod wodzą Al-Harita. |
Poitiers |
732
r. |
|
Bitwa pod
Poitiers (znana także jako Bitwa pod Tours) - bitwa stoczona 25
października 732 roku[1] między armią arabską pod wodzą Abd
ar-Rahmana a wojskami frankijskimi majordoma królestwa Karola
Młota i księcia Akwitanii Oda.Siły arabskie liczyły zapewne
kilka - kilkanaście tysięcy wojowników, głównie lekkiej jazdy.
Frankowie być może dysponowali przewagą liczebną nad
przeciwnikiem. Jak się zdaje mieli mniej więcej po równo
piechoty, jak i jazdy (uzbrojonej ciężej od arabskiej
konnicy).Początkowo żadna ze stron nie rozpoczynała walki. W
końcu Arabowie zaczęli atakować pozycję Franków. Kolejne szarże
załamywały się za każdym razem. Lekka konnica Abd ar-Rahmana nie
była w stanie tak silnie uderzyć, by przełamać szyk przeciwnika.
Ponawiane ataki przynosiły jej coraz większe straty. Bitwa
okazała się bardzo krwawa, a Frankowie bronili się zacięcie do
zmroku. W tym czasie Odo zdołał zajść z boku lewe skrzydło
arabskie i zmusić je do odwrotu. Wkrótce cała reszta wojsk Abd
ar-Rahmana wycofała się od obozu. Być może wynikało to ze
zmęczenia walką i zniechęcenia. W obozie szybko rozniosła się
wieść o śmierci wodza - prawdopodobnie zginął on w jednej z
szarż na pozycję Franków. Żołnierzy ogarnęła panika i pod osłoną
nocy uciekli z obozu, kierując się na południe[2].
Nazajutrz Frankowie bez walki zajęli opuszczony obóz, pełen
łupów. |
Akroinon |
740
r. |
Bizancjum |
Biitwa
stoczona między wojskami bizantyjskimi a arabskimi. Panujący
cesarz Leon III - pochodzący z Syrii i znający doskonale świat
islamu ściągnął wszystkie swe wojska do stolicy. 1 września 717
roku flota arabska pojawiła się u wejścia do Złotego Rogu,
jednak ludność Konstantynopola broniła się dzielnie i Arabowie
odpłynęli. Następnego roku siły arabskie wzmocnione zostały
flotą z Egiptu i Kartaginy jednak i tym razem siły bizantyjskie
okazały się lepsze. W roku 727 na ziemie bizantyńskie spadł
najazd arabski pod wodzą kalifa Walida I. Arabowie zdobyli
Kapadocję i dotarli aż do Nikei, gdzie natarcie zostało
powstrzymane.
W roku 740 wojska Leona III zadały Arabom miażdżącą klęskę pod
Akroinon. W starciu tym wojska Arabów pod wodzą Masalmasa
zostały rozbite, a ich wódz dostał się do niewoli. Wojna
chrześcijaństwa z islamem przybrała teraz charakter nieustannych
walk na pograniczu, gdzie laury zwycięstwa zdobywali zbrojni obu
stron. |
Rzeka Tałas |
751
r. |
Kazachstan |
Bitwa nad
rzeką Tałas – bitwa, która rozegrała się nad rzeką Tałas, między
siłami Kalifatu Bagdadzkiego i sprzymierzonymi z nim innymi
państwami muzułmańskimi, a Cesarstwem Chin i sprzymierzeńcami.
Było to największe militarne starcie w VIII wieku. Ekspansja
muzułmańska, zatrzymana na Zachodzie po przegranej bitwie pod
Poitiers w 732 n.e., skierowała się na Wschód, w kierunku Azji
Centralnej, gdzie silną pozycję zajmowały Chiny pod panowaniem
dynastii Tang. W bitwie zwyciężyła armia muzułmańska, co mogło
przesądzić o ekspansji islamu w Azji Środkowej, a nawet dalej do
Azji Wschodniej. Mimo wszystko armia arabska wycofała się z
planów najazdu na Chiny. Powszechnie uznaje się, że wynik tej
bitwy w znacznej mierze przyczynił się do zmiany polityki
cesarza chińskiego wobec ekspansji na zachód. Od tej pory Chiny
nie miały już się angażować w konflikty na tak dalekim
zachodzie. |
Bitwa morska
pod Ostią |
849
r. |
Bizancjum |
Bitwa morska
pod Ostią miała miejsce w roku 849 w trakcie walk Bizantyjczyków
z Saracenami.
W drugiej połowie VII wieku Arabowie wtargnęli na Półwysep
Pirenejski. W IX wieku obiektem arabskiej inwazji stały się
Włochy. Wykorzystując walki wewnętrzne pomiędzy księstwami
południa najeźdźcy zajęli m.in. Bari i Tarent. Zagrozili też
Włochom środkowym. Dopiero klęska zadana Arabom przez flotę
chrześcijańską pod Ostią w r. 849 zahamowała dalsze ich postępy. |
Brenta |
889
r. |
Europa Centralna |
Bitwa pod
Brentą miała miejsce w roku 889 w trakcie walk Bizantyjczyków z
Węgrami.
Pod koniec IX wieku doszło do ataków węgierskich z Kotliny
Panońskiej na ziemie włoskie. Po stronie Bizancjum stanął
przeciwko nim Berengariusz, który w bitwie pod Brentą w 889 r.
został pokonany przez przeciwnika. Po klęsce Berengariusz został
pozbawiony tronu przez feudałów, a jego miejsce zajął książę
Burgundii Rudolf. |
Eresburg |
915
r. |
Europa Centralna |
Bitwa pod
Eresburgiem miała miejsce w roku 915 w trakcie walk Franków z
Sasami.
W starciu tym wojska saskie pod wodzą Henryka zwyciężyły Franków
dowodzonych przez Eberharda. |
Garigliano |
916
r. |
Italia |
Bitwa pod
Garigliano miał miejsce w roku 916 w trakcie najazdu Saracenów
na ziemie włoskie.
W bitwie tej wojska papieża Jana X przy współudziale Alberyka ze
Spoleto, Adalberta z Toskanii i wojsk bizantyjskich zadały
klęskę Saracenom. |
Cedynia |
972
r. |
Polska |
Bitwa pod
Cedynią została rozegrana 24 czerwca 972 roku między wojskami
księcia Polan - Mieszka I i margrabia Marchii Wschodniej -
Hodona, wspomaganego przez margrabia Zygfryda z Walbeck i była
jedynym większym epizodem najazdu Hodona na opanowane przez
Polan Pomorze Zachodnie. Tradycja niemiecka przyznaje za
kronikarzem Thietmarem główny laur za zwycięstwo w bitwie pod
Cedynią Czciborowi, który miał jakoby uratować Mieszka przed
klęską. Wielu badaczy skłonna jest jednak uważać bitwę pod
Cedynią za z góry zaplanowany manewr Mieszka, którego celem było
wciągnięcie Niemców w zasadzkę pod Cedynią. Świadczyłoby za tym
pozostawienie części wojska w głębi kraju, a także popularność
tego manewru we wczesnym średniowieczu wśród Słowian. Nie znaczy
to, że Mieszko nie mógł zakładać możliwości skutecznej obrony na
Odrze, a odwód Czcibora miał go zabezpieczać w wypadku
niepowodzenia. |
Hastings |
1066 r. |
Anglia |
Była
decydującym starciem w inwazji Normanów na Anglię w 1066 roku,
pomiędzy wojskami Normanów pod dowództwem Wilhelma Zdobywcy, a
pospolitym ruszeniem anglosaskim dowodzonym przez króla Harolda
Anglicy przebyli właśnie liczącą ponad 150 mil drogę spod
Stamford, gdzie rozbili norweski najazd Haralda Hardrady. Ich
armia była gorzej wyposażona, pozbawiona łuczników i konnicy,
posiadała jednak dobrą pozycję obronną. Siły Wilhelma Zdobywcy,
wzmocnione najemnikami i ochotnikami z Francji i Bretanii,
podzielone na dwa skrzydła i centrum składały się z linii
łuczników, piechoty i ciężkiej jazdy. W przeciwieństwie do
Anglików żołnierze normańscy posiadali dobre pancerze -
pikowane, kolcze oraz lamelkowe. Bitwę rozpoczął ostrzał
łuczników i atak piechoty normandzkiej, za którą postępowała
szarża jazdy. Nie wyrządziła ona większej szkody schowanym za
rzędem tarcz Anglosasom. Również jazda nie potrafiła sobie
poradzić z długimi siekierami obrońców.
Lewe skrzydło sił Wilhelma, złożone głównie z Bretończyków, po
jednym z nieudanych ataków wycofało się w popłochu. Anglosasi
zerwali szyk i ruszyli za nimi w dół zbocza. Spadło jednak na
nich uderzenie dowodzonej przez Wilhelma jazdy, która stała
dotychczas w odwodzie i tylko nieliczni Anglosasi zdołali
wycofać się na wzgórze.
Na prawym skrzydle sił Wilhelma walczyli ochotnicy francuscy.
Jeden z ich dowódców, widząc nieskuteczność ataków na dobrze
przygotowane pozycje Anglosasów, postanowił je obejść. Francuzi
wpadli jednak w pułapkę w podmokłym jarze i zostali
zdziesiątkowani przez łuczników. Ich paniczny odwrót powstrzymał
osobiście Wilhelm.
Hastings, 14 października 1066 r.W końcu Wilhelm postanowił
upozorować odwrót swojej armii. Gdy za udającymi ucieczkę
wojskami ruszyli, rozrywając szyk, Anglosasi, siły normańskie
zawróciły i rozbiły przeciwnika. |
Hattin |
4
-VII-1187 |
|
Bitwa pod
Hattin jest największą klęską krzyżowców w ich historii walk z
Muzułmanami. Spośród 20 tysięcy Franków, którzy tam walczyli,
giną niemal wszyscy, a ci, którzy ocaleli, w większości zostają
wzięci do niewoli. Państwa frankijskie na wschodzie mają się już
nigdy nie podnieść po tej klęsce. Przed całkowitym upadkiem
chroni je krucjata Ryszarda Lwie Serce. Jednak stulecie później
ostateczny kres ich istnieniu kładą sułtanowie mameluccy, jakże
się różniący od szlachetnego i honorowego Saladyna.
Następstwa klęski pod Hattin są dla Franków katastrofalne.
Zaledwie parę miesięcy starcza Saladynowi na zajęcie niemal
wszystkich chrześcijańskich twierdz. Sama Jerozolima pada 2
października 1187, po dramatycznym oblężeniu. Tylko trzy (!)
nadmorskie miasta pozostają we władaniu krzyżowców. Są to
Trypolis, Antiochia i Tyr. |
|
|
|
|
Newa |
1240 r. |
|
Nad Newą koło
ujścia rzeki Iżory wojska nowogrodzkie pod wodzą Aleksandra
odniosły znakomite zwycięstwo nad armią szwedzką. Bitwa ta
przerwała najazdy szwedzkie, a książę Aleksander zyskał sobie
przydomek Newskiego. |
Kuligowe
Pole |
1380 |
Ruś
- Tatarzy |
Bitwa między
wojskami rosyjskimi a Mongołami i Tatarami, która miała miejsce
8 września 1380 roku.Wielki książę moskiewski i włodzimierski
Dymitr postanowił zrzucić zwierzchnictwo Złotej Ordy i odmówił
płacenia daniny. Wzrost jego potęgi niepokoił sąsiadów, Litwę i
Riazań, które w tej sytuacji zawiązały z Tatarami sojusz
przeciwko Moskwie. Wojska sojuszników miały spotkać się nad Oką.
Pragnąc do tego nie dopuścić, Dymitr ruszył ze swoimi wojskami
na południe przeciwko Tatarom, którym przewodził chan Mamaj. Do
spotkania wrogich armii doszło 8 września 1380r. na równinie nad
Donem, tzw. Kulikowym Polu. Tatarzy ponieśli w niej całkowitą
klęskę.Rzucili się do ucieczki, ścigani przez Rusów. W trakcie
pościgu Rusowie dopędzili samego Mamaja z jego eskortą. Według
przekazów moskiewskich ostatecznie uszedł on w towarzystwie
czterech wojowników, tylu bowiem zostało z jego jednostki
przybocznej. Jednocześnie Rusowie szturmem wzięli obóz
tatarski.Dzięki temu zwycięstwu rozpoczął się proces
uniezależniania się Moskwy od zwierzchnictwa Złotej Ordy i
budowy państwa rosyjskiego w oparciu o rosnącą potęgę i
autorytet Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Zwycięzca, książę
Dymitr, otrzymał przydomek "Doński" i jest do dzisiaj rosyjskim
bohaterem narodowym.
Na wieść o klęsce Tatarów idące im z pomocą wojska litewskie pod
wodzą Jagiełły i riazańskie pod wodzą Olega wycofały się. |
Grunwald
(Tannenberg) |
15-VII-1410 |
Polska |
Na polach pod
Grunwaldem stoczono jedną z największych bitew w historii
średniowiecznej Europy (pod względem liczby uczestników), bitwę
między siłami zakonu krzyżackiego (ok. 21 tys. konnego
rycerstwa, 6 tys. pieszych i artylerzystów oraz 5 tys.
czeladzi), pod dowództwem wielkiego mistrza Ulricha von
Jungingena, a połączonymi siłami polskimi, litewsko-ruskimi i
posiłkowymi oddziałami czeskimi, mołdawskimi oraz smoleńskimi,
pod dowództwem króla Władysława II Jagiełły, liczącymi w sumie
ponad 34 tysiące żołnierzy. Z tej liczby tylko rycerstwo polskie
dorównywało w pewnym stopniu uzbrojeniem i wyszkoleniem
ciężkiemu rycerstwu krzyżackiemu reprezentującemu najwyższy
poziom europejski.Siły po obu stronach były wyrównane, gdyż
większa liczebność wojsk polskich zrównoważyła lepsze uzbrojenie
i wyszkolenie wojsk krzyżackich.
W przebiegu bitwy można wyróżnić trzy fazy:
* na początku bitwy lekka jazda tatarska rozpoznała walką
umocnienia krzyżackie na polu bitwy (wilcze doły).
* II faza bitwy rozpoczęła się późnym przedpołudniem atakiem
jazdy krzyżackiej, która odepchnęła w zażartej walce wojska
litewskie (40 chorągwi) pod wodzą wielkiego księcia Witolda w
kierunku gęstego lasu. Ta tzw. ucieczka Litwinów, zgodnie z
niektórymi wersjami pozorowana, związała w pościgu poważne siły
zakonne, które wróciły na główne pole bitwy, pewne zwycięstwa,
już po jej rozstrzygnięciu.
* w III fazie nastąpił decydujący atak polskiej ciężkozbrojnej
jazdy (50 chorągwi), która rozerwała zasadniczy korpus sił
krzyżackich oraz umożliwiła przeprowadzenie decydującego ataku
lekkiej jazdy i ukrytej w zaroślach i lesie piechoty.
Bój trwał sześć godzin. Przewagę na placu boju miały praktycznie
cały czas (oprócz fazy II, kiedy nieco zaskoczone siły zbrojne
unii polsko-litewsko-ruskiej dały się zepchnąć do defensywy)
wojska dowodzone przez króla Polski.
Wynik bitwy miał zasadniczy wpływ na stosunki polityczne w
ówczesnej Europie. Nie tylko ostatecznie załamał potęgę Zakonu,
ale również wyniósł dynastię jagiellońską do rangi
najważniejszych na kontynencie. |
Anzincourt |
25-X-1415 r |
Francja |
Była jedną z
ważniejszych bitew wojny stuletniej. Doszło do niej w pobliżu
miasta i zamku Azincourt, gdzie zdrożone wojska angielskie króla
Henryka V, maszerujące z Normandii, zostały dogonione przez
znacznie silniejszą armię francuską pod dowództwem Wielkiego
Koniuszego (konetabl) Charlesa d'Albreta.
Główna formacja konna armii francuskiej została okrążona (na
skutek własnych błędów) i wycięta bez pardonu, przy czym wzięto
wielu znacznych jeńców, ale bitwa nie skończyła się jeszcze.
Król otrzymał wiadomość, że odwody francuskie, większe od całej
jego armii, uderzyły na odległy o ponad kilometr obóz. W tej
sytuacji król zmuszony był wydać rozkaz zabicia jeńców, czego
dokonało dwustu walijskich łuczników. Tymczasem pogłoska o
szturmie obozu okazała się nieprawdziwa, a przybyła na ratunek
odsiecz znalazła w obozie tylko kilkuset plądrujących namioty
wieśniaków. Tak więc bitwa skończyła się pełnym zwycięstwem
Anglików, którzy po bitwie nie niepokojeni skierowali się do
Calais.
W bitwie i podczas rzezi jeńców śmierć poniósł Wielki Koniuszy
d'Albret, trzech książąt (w tym książę Brabantu), 90 niższej
rangi arystokratów i 1 560 rycerzy, co oznaczało dla Francji
stratę niemal połowy jej stanu szlacheckiego.Właśnie ta
bitwa odwróciła losy całej wojny ! Armia Angielska pod
dowództwem Edwarda, księcia Yorku rozbiła 5 razy liczebniejszą i
lepiej wyposażoną oraz wyszkoloną armię francuską. Kluczem do
zwycięstwa było wykorzystanie przez Edwarda łuczników, którzy
chronieni przez drewniane zasieki wzniesione przed bitwą przez
żołnierzy angielskich bez trudu rozbili kwiat francuskiego
rycerstwa |
Warna |
10-XI-1443 r. |
Bułgaria |
Bitwa między
koalicją narodów bałkańskich a armią turecką. Osmani okazali się
nie do pokonania. Do końca XIV wieku Turcy zajęli Bułgarię,
Macedonię, Bośnię i Serbię. Ich pragnienia szerzenia islamu
zwróciły się w kierunku Węgier. W bitwie poległ
Władysław Warneńczyk |
Rawenna |
1512 r. |
Italia |
Starcie
zakończyło się klęską wojsk Ligi Świętej. Poległ jednak
doskonały wódz wojsk francuskich Gaston de Foix, a straty
Francuzów były tak znaczne, że w kolejnych starciach ich armia
nie była w stanie oprzeć się nowym kontyngentom z Wenecji i
Szwajcarii i w sierpniu tego samego roku była zmuszona do
opuszczenia terytorium północnych Włoch. |
Pawia |
1525 r. |
Italia |
Bitwa pod
Pawią 25 lutego 1525 była decydującym starciem w toczonych w
latach 1494-1559 wojnach włoskich. Siły francuskie zostały
pokonane przez armię cesarską.
W październiku 1524 r. w wyniku nowej kontrofensywy wojska
francuskie zawładnęły Mediolanem, rozbite zaś wojska cesarskie
zamknęły się w Pawii, obleganej przez Francuzów. Po trzech
miesiącach oblężeni doczekali się odsieczy, którą przyprowadził
markiz Pescary Franciszek d'Avalos. 24 lutego 1525 r. w bitwie
pod Pawią wojska francuskie zostały zaatakowane z dwóch stron
przez nadchodzące posiłki oraz garnizon Pawii i doznały
całkowitej klęski. Sam Franciszek I dostał się do niewoli Karola
V. Więziony w Madrycie podpisał tam w styczniu 1526 r. traktat
pokojowy, w którym wyrzekł się pretensji do ziem włoskich. |
Mohacz |
1526 r |
|
Bitwa pod
Mohaczem - bitwa 29 sierpnia 1526, w której wojska węgierskie
dowodzone przez króla Ludwika II zostały rozbite przez armię
otomańską pod dowództwem Sulejmana I.Obie armie spotkały się pod
Mohaczem. Węgrzy zamierzali początkowo zająć pozycje obronne
budując tabor, jednak na wniosek wywodzącej się ze szlachty
jazdy węgierskiej zdecydowano się przypuścić atak.
Ciężkozbrojnej jeździe węgierskiej bez problemu udało się
przebić przez wojska tureckie. Następnie Węgrzy ruszyli w
kierunku tureckiego taboru bronionego przez Janczarów i
naszpikowanego licznymi działami. Ostrzał turecki zabił wielu
Węgrów, w których szeregach wybuchła panika. Wielu żołnierzy
zginęło z rąk tureckich podczas ucieczki, liczni potopili się w
rzece, wśród nich król Ludwik II. Śmierć króla spowodowała, że
wkrótce ziemie Czech i Węgier dostały się pod panowanie
Habsburgów. Ziemie węgierskie podzielono na 3 części. Środek
kraju z Budą i Pesztem stały się prowincją turecką. Na wschodzie
powstało półautonomiczne księstwo pod rządami Osmanów, zwane
Siedmiogrodem, jedynie zachodnia część z dzisiejszą Słowacją
rządzona była przez królów Węgierskich z dynastii Habsburskiej.
Przez kolejne lata na granicach stale dochodziło do walk. Turcy
panowali na zdobytych ziemiach przez 150 lat zanim zostali
ostatecznie pokonani przez Habsburgów |
Narwa |
1700 r. |
Rosja |
Bitwa stoczona
została 30 listopada 1700 w pobliżu twierdzy Narwa pomiędzy
wojskami rosyjskimi (generał Charles Eugène de Croy) a
szwedzkimi (król Szwecji Karol XII). Była pierwszą bitwą
stoczoną podczas III wojny północnej. Świetne zwycięstwo Szwedów
wróżyło szybkie i pomyślne zakończenie wojny. Stało się jednak
inaczej - dopiero co rozpoczęta wojna miała trwać ponad 20 lat i
odebrać Szwecji rangę mocarstwa. Natomiast pokonani pod Narwą
Rosjanie wyszli z wojny północnej jako jedno z najpotężniejszych
mocarstw europejskich. |
Połtawa |
1709 r. |
Ukraina |
Bitwa pod
Połtawą (8 lipca 1709) - bitwa rozegrana pod Połtawą na Ukrainie
pomiędzy wojskami króla szwedzkiego Karola XII a wojskami
rosyjskimi cara Piotra Wielkiego.
W roku 1709 młody król szwedzki Karol XII, po podbiciu Polski i
Saksonii, postanowił wspomóc swego sojusznika, hetmana
kozackiego Iwana Mazepę w walce z Rosjanami. Wyprawił się w tym
celu na Ukrainę, po drodze staczając drobne potyczki z wojskami
rosyjskimi. W końcu doszło do spotkania głównych sił pod
Połtawą.Szwedów było około 30 tysięcy, lecz wielu z nich było
chorych i niezdolnych do walki. Mieli tylko 4 armaty, ponieważ
pozostałe 40 zostało w taborze. Rosjanie mieli około 40 tysięcy
żołnierzy i 70 dział. Szwedzi zdawali sobie sprawę z miażdzącej
przewagi rosyjskiej postawili wszystko na jedna kartę, próbując
wprowadzić zamieszanie w szeregach rosyjskich atakując na całej
linii frontu.
Wojska szwedzkie, wyczerpane i znajdujące się z dala od swej
ojczyzny, zostały zupełnie rozbite przez Rosjan. Karol XII
musiał ratować się ucieczką do Turcji. Wynik bitwy w znacznej
mierze przesądził o dalszych losach Wielkiej Wojny Północnej,
choć trwała ona jeszcze do roku 1721. Do dziś uznawana jest za
jeden z największych triumfów oręża rosyjskiego |
Saratoga |
1777 r. |
|
Bitwa pod
Saratogą - właściwie seria starć między siłami brytyjskimi i
amerykańskimi podczas wojny o niepodległość Stanów
Zjednoczonych, między 17 września i 8 października 1777, która
doprowadziła do kapitulacji armii brytyjskiej 17 października
1777. Bitwa była punktem zwrotnym wojny, gdyż amerykańskie
zwycięstwo skłoniło Francję do przystąpienia do wojny po stronie
amerykańskiej.W lecie 1777 armia brytyjska składająca się z
około 10 tys. żołnierzy pod dowództwem generała Johna Burgoyne'a
zaatakowała z Kanady na południe w celu zdobycia miasta Albany
nad rzeką Hudson w stanie Nowy Jork co miało doprawadzić do
opanowania doliny rzeki i przecięcia kolonii amerykańskich na
pół.
Amerykanie (gen. Horatio Gates )nie byli w stanie powstrzymać
marszu silnej armii brytyjskiej w otwartej bitwie. Zamiast tego
stosowali bardzo skuteczne taktyki opóźniające, niszcząc mosty i
urządzając zasadzki, co spowoliniło tempo marszu armii
brytyjskiej do kilku kilometrów na dzień.
W końcu armia brytyjska została osaczona przez regularne wojska
amerykańskie mające około 15 tys. żołnierzy w okolicy miasteczka
Saratoga. Brytyjskie próby wyrwania się z pułapki przez serię
ataków między 17 września i 8 października zakończyły się
fiaskiem. Wycieńczona armia brytyjska poddała się przeważającym
siłom amerykańskim 17 października 1777.
Bitwa była decydującym starciem gdyż udowodniła że ochotnicze
armie amerykańskie są zdolne do pokonania wysoce profesjonalnych
i doświadczonych wojsk brytyjskich. Amerykański sukces skłonił
Francję do przystąpienia do wojny po stronie Ameryki.
Ważną rolę w walkach pod Saratogą odegrał Tadeusz Kościuszko
który był odpowiedzialny za budowę amerykańskich fortyfikacji
polowych, które wydatnie przyczyniły się do utrzymania armii
brytyjskiej w pułapce. |
Trafalgar |
21-X-1805 r. |
|
Bitwa pod
Trafalgarem odbyła się 21 października 1805 roku i była kluczową
bitwą morską wojen napoleońskich. Starcie rozegrało się między
flotą angielską, a francusko-hiszpańską.Około południa 21 X na
wysokości przylądka Trafalgar, Nelson zaatakował wroga dwiema
kolumnami. Taki plan bitwy miał za zadanie odcięcie
najsilniejszych okrętów wroga, który miał przewagę liczebną, i
rozprawienie się z pozostałymi. Był to jednocześnie plan
nowatorski (jednakże zastosowany już w bitwie pod Camperdown w
1797 przez Duncana) i ryzykowny, gdyż aż do momentu dopłynięcia
do wroga Anglicy byli pozbawieni siły ogniowej (działa były
ustawione głównie na burtach), podczas gdy Francuzi mogli w tym
czasie bez problemu uszkodzić dużą część floty Nelsona zanim
jeszcze zacznie się właściwa walka.
Jedna z kolumn, licząca 15 okrętów pod dowództwem C.
Collingwooda miała za zadanie odciąć straż tylną, zaś druga
12-okrętowa pod dowództwem Nelsona odcięła centrum. Wyróżniający
się jak zwykle ubiorem dowódca floty brytyjskiej był łatwym
celem dla snajperów. Marynarz francuski postrzelił śmiertelnie
Nelsona. Jednak walka była wygrana. Dzięki wysokiemu morale i
zastosowanej taktyce Nelson odniósł swoje ostatnie zwycięstwo
Sprzymierzeni stracili 22 okręty i 2 600 marynarzy, 4 400
oddając do niewoli. Anglików zginęło 449. Bitwa ta stała się
początkiem wielkiej hegemonii Brytyjczyków na morzach świata,
walnie przyczyniając się do powstania brytyjskiego imperium
kolonialnego. |
Austerlitz |
1805 r. |
Morawy |
Bitwa pod
Austerlitz, zwana także bitwą trzech cesarzy - jedna z
najważniejszych bitew wojen napoleońskich i decydująca bitwa
wojny z trzecią koalicją antynapoleońską, stoczona 2 grudnia
1805 między francuską Wielką Armią, a połączonymi armiami,
austriacką i rosyjską.
Po fiasku planów inwazji na Anglię, Napoleon skierował swą
Wielką Armię przeciwko wojskom trzeciej koalicji (Rosja, Anglia,
Austria, Szwecja i Królestwo Neapolu) Najpierw pokonał 15
października w bitwie pod Ulm wojska austriackiego generała
Macka, które broniły północnego podejścia do Wiednia. Stolica
Austrii została zajęta, a wojska napoleońskie skierowały się na
północny wschód, aby zmierzyć się z połączonymi w Ołomuńcu
wojskami austro-rosyjskimi.Armia austriacko-rosyjska straciła
około 15 000 zabitych i rannych, 30 000 wziętych do niewoli i
186 armat. Napoleon przy stracie około 7 000 zabitych i rannych
triumfował, a jego zwycięstwo historycy wojskowości określili
jako drugie, po Kannach Hannibala, arcydzieło taktyczne w
historii wojen.
4 grudnia cesarz austriacki Franciszek II Habsburg poprosił o
rozejm. Podpisany 26 grudnia 1805 roku traktat pokojowy w
Preszburgu (obecnie Bratysława) zakończył wojnę z trzecią
koalicją antyfrancuską, a politycznym jego skutkiem był
późniejszy rozpad Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu
Niemieckiego.
Określenie bitwa trzech cesarzy nie jest do końca prawidłowe,
ponieważ na polu bitwy był tylko Napoleon Bonaparte i car
Aleksander I. |
Borodino |
1812 r. |
Rosja |
Bitwa pod
Borodino została stoczona w dniach 5-7 września 1812 roku
pomiędzy armią francuską dowodzoną przez Napoleona Bonaparte a
rosyjską dowodzoną przez Michaiła Kutuzowa. Michaił Kutuzow
(dowódca wojsk rosyjskich) wycofał się z pola walki, otwierając
tym samym Napoleonowi drogę do Moskwy. Borodino to miejscowość
znajdująca się na terenie dzisiejszej Rosji.
W czerwcu 1812 roku Napoleon wkroczył na tereny Rosji dowodząc
armią liczącą blisko pół miliona żołnierzy i 1300 armat. Do
decydującego starcia doszło dopiero we wrześniu po objęciu
naczelnego dowództwa armii carskiej przez gen. Kutuzowa, który
postanowił zmierzyć się z Francuzami pod Borodino.
Francuzi w sile 127 tysięcy żołnierzy i 540 działami stoczyli
całodzienną bitwę z Rosjanami - 130 tysięcy żołnierzy i 640
dział. Kutuzow wybrał bardzo starannie rejon bitwy z natury dość
dogodny do obrony, wzmocniony dodatkowymi licznymi
fortyfikacjami polowymi. Napoleon usiłował przełamać opór Rosjan
koncentrując całą siłę uderzenia na centrum wroga, oraz próbując
uderzenia od południa na wieś Uticę. Walczący na południowym
odcinku V (polski) Korpus księcia Poniatowskiego uwikłany był w
całodzienną bezskuteczną walkę o ufortyfikowane i obsadzone
artylerią wzgórze koło Uticy (wzgórze zostało ostatecznie zajęte
pod wieczór szturmem całego korpusu poprowadzonym osobiście
przez Poniatowskiego). Także rzucona do walki w centrum ciężka
kawaleria francuska nie zdołała przełamać oporu Rosjan. Wieś
Borodino została zdobyta w pierwszym uderzeniu, jednak ciężkie
boje toczono o szaniec (nazwany później szańcem gen.Rajewskiego)
w centrum uzbrojonego w baterię 200 dział, który po południu
został zdobyty przez Francuzów. Napoleon nie zdecydował się na
rzucenie do walki Gwardii, która w krytycznym momencie bitwy
mogła doprowadzić do zniszczenia armii rosyjskiej. Pod wieczór
walki wygasły. Napoleon Bonaparte nie wykorzystał inicjatywy i
dał Kutuzowowi możliwość odwrotu. Straty obu stron były
niesłychanie wysokie. Rosjanie stracili około 30 tys. zabitych,
Francuzi około 7 tys zabitych. Ciężkie straty kawalerii
francuskiej uniemożliwiły podjęcie pościgu za cofającą się armią
rosyjską. Napoleon zajął Moskwę 14 września 1812 roku, lecz
zasadniczy cel kampanii, jakim miało być rozgromienie armii
rosyjskiej w walnej bitwie, nie został osiągnięty i niebawem
przyczynił się do klęski Napoleona w Rosji. |
Berezyna |
1812 r. |
Rosja |
Bitwa nad
Berezyną rozegrana została w dniach 25 do 29 listopada 1812 roku
nad rzeką Berezyna na Białorusi.
Cofająca się spod Moskwy Wielka Armia Napoleona została otoczona
z trzech stron przez Rosjan - armie Kutuzowa, Wittgensteina i
Cziczagowa. Napoleon postanowił przeprawić się przez Berezynę
pod Borysowem, gdzie znajdował się most. Jednak 21 listopada
Rosjanie zdobyli Borysów i most, broniony przez 17. Dywizje gen.
Jana Henryka Dąbrowskiego który został zdobyty, a wobec
kontrataku zniszczony. Napoleon postanowił przeprawić się w
Studziance, o kilkanaście kilometrów na północ od Borysowa, 28
listopada rozegrała się zacięta bitwa o utrzymanie przeprawy na
obu brzegach Berezyny. Na lewym brzegu armia Wittgensteina
szturmowała Studziankę, bronioną przez korpus Victora, po prawej
admirał Cziczagow, który zorientował się, gdzie Francuzi
zbudowali mosty, zaatakował pod Stachowem. Tutaj bitwa toczyła
się cały dzień w wysokim sosnowym lesie, gdzie 9 tys. polskich
żołnierzy pod dowództwem generałów Zajączka, Dąbrowskiego i
Kniaziewicza utrzymało swoje stanowiska i przy stratach 3 tys.
poległych odparło ataki Rosjan. Po zbudowanych mostach udało się
przeprawić na drugi brzeg korpusowi Oudinota, Eugeniusza,
Davouta, resztkom 5 korpusu polskiego i Neya.
29 listopada 1812 roku około godziny 9 rano na rozkaz Cesarza
Napoleona podpalono mosty, po których nocą zdążył przejść
marszałek Victor z resztką swojego korpusu. W ręce Rosjan wpadło
około 10 tys. maruderów i rannych oraz olbrzymie łupy zrabowane
w Moskwie. Widmo zagłady Wielkiej Armii zostało zażegnane dzięki
talentowi Napoleona, lecz sama sytuacja w jakiej znaleźli się
Francuzi była tragiczna. Zdolnych do noszenia broni było
zaledwie kilka tysięcy żołnierzy, głównie grenadierów Starej
Gwardii, oraz około 50 tys. maruderów, którzy podążali na Wilno.
Bitwa pod Berezyną wykazała niezwykłe męstwo i poświęcenie
żołnierza francuskiego i polskiego. Mimo przewagi liczebnej
Rosjanom nie udało się rozbić wycieńczonej i osłabionej odwrotem
armii francuskiej. |
Lipsk |
1813 r. |
Niemcy |
Bitwa pod
Lipskiem, znana jako bitwa narodów - bitwa stoczona pod Lipskiem
w dniach 16 - 18 października 1813 roku między wojskami
francuskimi pod przywództwem Napoleona, a wojskami koalicji
antyfrancuskiej (złożonej z Austrii, Prus, Rosji i Szwecji).
Była to największa bitwa w kampaniach Napoleona i jego
najcięższa porażka, aczkolwiek bardziej symboliczną stała się
bitwa pod Waterloo.
Napoleon starał się utrzymać swoje zdobycze w Niemczech,
zwyciężając siły rosyjsko-pruskie w dwóch zaciętych bitwach pod
Lützen (2 maja), oraz Budziszynem (20-21 maja).
Napoleon, któremu nie udało się zdobyć Berlina, wycofał się na
zachód, przekraczając pod koniec września Łabę i organizując
swoje siły wokół Lipska, aby chronić swoje linie i spotkać się
ze sprzymierzonymi. Armia francuska została skoncentrowana na
obszarze od Taucha, przez Stötteritz, gdzie ulokowano dowództwo,
aż do Lindenau. Prusacy nadciągnęli z kierunku Wartenburga,
Austriacy i Rosjanie od Drezna, a siły szwedzkie od północy. W
sumie Francuzi mieli 190 tys. żołnierzy, zaś sprzymierzeni 360
tys. - obie strony posiadały potężną artylerie jednak Napoleon
mial 2 razy mniej armat - łacznie po obu stronach grzmiało 2200
dział.
Napoleon opracował plan mający na celu zniszczenie Armii Czeskiej gen.
Karla Schwarzenberga. Po związaniu Austrjaków i Rosjan przez 40
tys. żołnierzy Murata, na jej prawe skrzydło uderzyć miało ok.
50 tys. Marmonta i Macdonalda (XI korpus), a centrum miało
zaatakować 45 tys. żołnierzy Oudinota i Bertranda. Cały plan
zniszczył pruski gen. Blucher, który już 15 października starł
sie z Marmontem
Właściwa bitwa rozpoczęła się 16 października atakiem 78 tys. żołnierzy
sprzymierzonych od południa (na Wachau, Markleenberg i
Liebertwolkwitz) i 54 tys. od północy, którzy niewiele jednak
osiągnęli i zostali zmuszeni do wycofania. Następnego dnia obie
strony toczyły potyczki w oczekiwaniu na nadejście posiłków. 18
października sprzymierzeni przypuścili silny atak ze wszystkich
stron, po 9 godzinach bitwy wypierając powoli Francuzów w stronę
Lipska. Obie strony poniosły ciężkie straty i tylko odwaga
francuskich żołnierzy zapobiegła przełamaniu frontu. W czasie
bitwy ks.Poniatowski został jako jedyny cudzoziemiec mianowany
marszałkiem Francji Napoleon dostrzegł, że bitwa może się
zakończyć jedynie klęską i w nocy z 18 na 19 października
rozpoczął wycofywanie większości armii przez Elsterę. Przeprawa
szła dobrze, dopóki most nie został zniszczony przez
zdenerwowanego francuskiego kanoniera - odciął on od przejścia
na drugi brzeg 15tys. żołnierzy i 150 armat (w tym
Poniatowskiego otoczonego krakusami, rannego już wcześniej
4-krotnie. Polski marszałek zginął w czasie próby sforsowania
rzeki na koniach, otrzymał tam kolejny postrzał i poszedł pod
wodę.
Straty francuskie w Bitwie Narodów przekraczały nawet straty
Wielkiej Armii wracającej spod Moskwy. 55 tys. (z Polaków 9tys.)
zabitych, rannych, wziętych do niewoli, 15 tys. Niemców zmieniło
front. Wśród dowódców straty były równie znaczne: 1 marszałek
(Poniatowski), 15 generałów (z Polaków: Estko i Kwaśniewski)
oraz 14 majorów i pułkowników. Francuzi stracili 250 dział, 900
pojazdów i 130tys. karabinów. Ceną zwycięstwa dla koalicji było
70tys. zabitych i rannych |
Waterloo |
1815 r. |
Niderlandy |
Bitwa pod
Waterloo miała miejsce 18 czerwca 1815 roku i była ostatnią
bitwą Napoleona Bonaparte. Były cesarz Francji uciekł z wygnania
na Elbie i powrócił do władzy na 100 dni. Zebrały się armie
europejskich mocarstw, w tym Wielkiej Brytanii pod dowództwem
Arthura Wellesleya oraz Pruska z Gebhardem Leberechtem von
Blücher na czele. Uczestniczyło w niej wielu wybitnych dowódców
tamtych czasów jak: Maximilien Foy, William Ponsonby czy lord
Uxbridge
Niedługo po porażce Francuzów, Napoleon stracił władzę i został
wygnany na wyspę Świętej Heleny, gdzie spędził resztę swego
życia. Jeszcze przed bitwą zwycięskie mocarstwa zebrały się na
kongresie wiedeńskim, żeby ustalić losy Europy na następne 100
lat. Klęska Napoleona przypieczętowała ich postanowienia. |
Navarino |
1827 r. |
Grecja |
Bitwa pod
Navarino - bitwa stoczona 20 października 1827 w czasie wojny o
niepodległość Grecji, pomiędzy flotą turecko-egipską a
francusko-angielsko-rosyjską.
Wizja bitwy pod NavarinoOd sześciu lat trwała wojna o
niepodległość Grecji, znajdującej się pod panowaniem tureckim.
Francja, Anglia i Rosja pod presją opinii publicznej jak i
kierowane obawą o los własnych interesów handlowych, wystąpiły
do sułtana o podpisanie traktatu nadającego Grecji autonomię, co
spotkało się z odmową ze strony Wysokiej Porty. W związku z tym
główne mocarstwa ówczesnej Europy: Wielka Brytania, Rosja i
Francja, na mocy dyplomatycznych umów skierowały na wody greckie
swoje eskadry. Zadaniem tych eskadr miało być niedopuszczenie
posiłków tureckich do Grecji, lecz miały one nie brać udziału w
konflikcie.
Eskadry te zostały połączone a na czele tak powstałej floty
stanął brytyjski wiceadmirał Edward Codrington – równocześnie
dowodzący eskadrą brytyjską. Eskadrą rosyjską dowodził
kontradmirał Ludwig Hayden, a francuską – kontradmirał Henri
Gauthier de Rigny.
W wyniku bitwy złamano potęgę morską Turcji. W 1829 sułtan
podpisał "Układ w Adrianopolu" uznający autonomię Grecji. W 1830
proklamowano w Londynie niezależność Grecji pod protektoratem
Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii. Wielka Brytania nie odniosła
jednak żadnych korzyści politycznych ze zwycięstwa, natomiast
wypadki następujące po nim doprowadziły do wzrostu potęgi Egiptu
względem Turcji |
Gujrat |
1848 r. |
Pakistan |
Bitwa pod
Gujrat odbyła się 21 lutego 1848 pomiędzy Wielką Brytanią i
Sikhami, podczas II wojny Brytyjczyków z Sikhami w Pendżabie, w
dzisiejszym Pakistanie.
Bitwa była decydującą o dalszych losach królestwa sikhijskiego,
które zostało zaanektowane przez Brytyjską Kompanię
Wschodnioindyjską.
Brytyjczykami dowodził lord Hugh Gough, który otrzymał rozkaz
dymisji po jego źle przeprowadzonej wcześniejszej krwawej bitwie
pod Chillianwala ale nie został jeszcze przez nikogo zastąpiony. |
Solferino |
1859 r. |
Italia |
Bitwa pod
Solferino - miała miejsce 24 czerwca 1859 i była największym
starciem wojny francusko-austriackiej o Mediolan w roku 1859.
W bitwie pod Montebello dnia 17 maja, 100 000 Francuzów i 50 000
Piemontczyków wspartych 400 działami powstrzymało pochód 120 000
Austriaków z 480 działami, których stopniowo zmusili do odwrotu.
Po porażce pod Magentą armia austriacka wycofała się do swoich
twierdz, gdzie osobiste dowództwo objął cesarz Franciszek Józef.
24 czerwca 1859 roku Austriacy rozpoczęli działania zaczepne i
stoczyli z Francuzami walkę na linii San
Martino-Solferino-Guidizzolo. Około godziny 6.00 dnia 24 czerwca
Francuzi rozpoczęli atak na lewe skrzydło Austriaków. Po obu
stronach walczyło około 150 000 żołnierzy. O godzinie 10.30
Medole znajdujące się na lewej flance Austriaków padło, jednak
pozostałe ataki Piemotczyków zostały odparte przez korpus
generała Ludwiga Augusta von Benedeka. Obawiając się nadejścia z
południa austriackich posiłków Napoleon postanowił uderzyć na
linie nieprzyjaciela pod Solferino. Wioska została zasypana
ogniem artylerii francuskiej, a w chwilę później do ataku
ruszyła piechota. Po zaciętych bojach Solferino zdobyte zostało
o godzinie 14.00 a Francuzi rozpoczęli wbijanie klina pomiędzy
linie austriackie. Późnym popołudniem na prawym skrzydle bronił
się jeszcze Benedek, jednak na pozostałych odcinkach trwała już
tylko masakra spychanych Austriaków. Bitwa była wygrana przez
Francuzów, jednak gwałtowna burza uniemożliwiła wykorzystania
zwycięstwa.
Dziewięciogodzinna bitwa spowodowała ogromne straty po obu
stronach: armia austriacka miała 2352 zabitych, 10 645 rannych i
6944 zaginionych, połączone siły francusko-sardyńskie miały 2313
zabitych, 12 102 rannych i 2786 zaginionych. Tragiczny bilans
tej bitwy skłonił Henryka Dunanta do podjęcia starań, które
doprowadziły do założenia Czerwonego Krzyża. |
Cuszima |
1905 r. |
Pacyfik |
Bitwa pod
Cuszimą - bitwa morska pomiędzy flotą rosyjską a japońską
podczas wojny rosyjsko-japońskiej 1904-1905, stoczona 27 - 28
maja 1905 w Cieśninie Cuszimskiej pomiędzy Japonią a Koreą, w
pobliżu wyspy Cuszima, zakończona miażdżącym zwycięstwem
Japończyków.Trzon floty rosyjskiej stanowiło 8 pancerników
(generacji przeddrednotów): "Imperator Aleksander III", "Kniaź
Suworow", "Borodino", "Orieł", "Oslabja", "Sisoj Wielikij", "Nawarin"
i "Imperator Nikołaj I". Ponadto, w skład floty wchodziły 3 małe
pancerniki obrony wybrzeża, 1 stary krążownik pancerny "Admirał
Nachimow", 8 krążowników pancernopokładowych i starych
krążowników, 9 niszczycieli, 1 krążownik pomocniczy (uzbrojony
statek) oraz statki transportowe z węglem i zapasami i jednostki
pomocnicze. Okrętem flagowym był pancernik "Kniaź Suworow".
Siły japońskie dowodzone była przez admirała Heihachiro Togo na
okręcie flagowym - pancerniku "Mikasa". Siły główne - I i II
Eskadra składały się z 4 pancerników (przeddrednotów): "Mikasa",
"Fuji", "Asahi", "Shikishima", 8 krążowników pancernych i 8
krążowników pancernopokładowych. Cztery pancerniki i 2
krążowniki pancerne "Nisshin" i "Kasuga" wchodziły w skład 1.
zespołu admirała Togo, pozostałe 6 krążowników pancernych w
skład 2. zespołu admirała Kamimury. Pomocnicze siły japońskie -
III eskadra, składały się z 2 pancerników obrony wybrzeża, 7
starszych krążowników pancernopokładowych i kilku kanonierek. W
skład japońskich eskadr wchodziło ponadto 21 niszczycieli i 43
torpedowców.
W bitwie Rosja poniosła bezprecedensową kleskę w historii wojen
morskich, tracąc prawie całą Flotę Bałycką, z minimalnymi
stratami drugiej strony. Odnośnie liczby zabitych marynarzy
rosyjskich podawane są różne dane, około 4500-5000. Do niewoli
trafiło ponad 6100 marynarzy. Japończycy stracili 3 niszczyciele
i 115 zabitych, 552 rannych, lub według innych danych 117
zabitych, 583 rannych. Po bitwie, rząd rosyjski rozpoczął
negocjacje pokojowe z Japonią, zakończone traktatem pokojowym w
Portsmouth we wrześniu 1905. |
Marna |
1914 r. |
Francja |
Bitwa
nad Marną (cud nad Marną) (5-9 września 1914) - kilkudniowa
bitwa I wojny światowej pomiędzy wojskami francusko angielskimi
a wojskami niemieckimi. Bitwa, która powstrzymała dalszy marsz
Niemców na zachód. Plan "wojny błyskawicznej" Alfreda von
Schlieffena nie powiódł się, tym samym nie udało się Niemcom
wyeliminować z wojny Francji.
Siły
francusko-angielskie -1 071 000
niemieckie -1 485 000
Straty
francusko-angielskie -262 733
niemieckie -250 000 |
Verdun |
1916 r. |
Francja |
Bitwa
pod Verdun – toczone od 21 lutego do 20 grudnia 1916 r. (wg
innej periodyzacji do czerwca) walki o francuską twierdzę
Verdun, bronioną przez wojska gen. Philippe'a Petaina; w
zamierzeniu dowództwa niemieckiego działania te miały spowodować
wykrwawienie się armii francuskiej; po serii ataków i
kontrataków, w których obydwie strony poniosły ciężkie straty
(Niemcy – 337 tys. żołnierzy, Francja – 362 tys.) Verdun
pozostało w rękach Francuzów; walki te przeszły do historii jako
"piekło Verdun" lub "młyn verduński" ponieważ obie strony
dziesiątkowały się wzajemnie, zaś niektóre z epizodów np. obrona
fortu Vaux jako symbol męstwa nielicznych żołnierzy.
Trwająca prawie rok bitwa nie przyniosła Niemcom ani znaczących
sukcesów terytorialnych, ani przełamania, ani też nie
doprowadziła do załamania armii francuskiej. Ogólne straty
(zabici, ranni, zaginieni, wzięci do niewoli) wyniosły: po
stronie niemieckiej – 337000, po stronie francuskiej – 362000
żołnierzy (według innych szacunków razem nawet 800000
ludzi).Obie strony zużyły łącznie ok. 36 mln pocisków
artyleryjskich. "Bitwa materiałowa" i "strategia wyczerpania"
okazały się nieskuteczne, nie przyniosły bowiem oczekiwanego
rozstrzygnięcia wojny. Okolice Verdun zostały zupełnie
zdewastowane. Morale obu armii zostało poważnie wstrząśnięte; z
jednej strony walki o Verdun stały się symbolem bohaterstwa i
poświęcenia, z drugiej jednak określenia takie jak "piekło
Verdun" wyrażały absurd wojny. Francuzi dowiedli swojej siły
obronnej, ale też ze względu na wyczerpanie stracili zdolność do
ofensywy – co okazało się wiosną 1917 r., kiedy armią francuską
wstrząsnęła fala protestów przeciw kolejnym nieskutecznym
atakom. Niemcy już wcześniej zrezygnowali z działań ofensywnych
na froncie zachodnim – Hindenburg i Ludendorff postanowili
szukać rozstrzygnięcia poprzez nieograniczoną wojnę podwodną i
wyeliminowanie z wojny Rosji.
Walki w okolicach Verdun toczyły się jeszcze w następnym roku,
kiedy to do sierpnia Francuzi zdołali odbić większość utraconego
wcześniej obszaru. W końcowym etapie wojny (wrzesień 1918 r.) z
występu Verdun ruszyła amerykańsko-francuska ofensywa. |
Warszawa |
1920 r. |
Polska |
Bitwa
warszawska (nazywana też Cudem nad Wisłą) - bitwa, stoczona w
dniach 12-25 sierpnia 1920 w czasie wojny polsko-rosyjskiej
1919-1921. Uznana za 18. Przełomową bitwę w historii świata.
Autorem i realizatorem planu bitwy był Józef Piłsudski (zdaniem
niektórych historyków Tadeusz Rozwadowski). Decydująca bitwa tej
wojny zdecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i nie
rozprzestrzenieniu się rewolucji komunistycznej na Europę
Zachodnią. Kluczową rolę odegrał manewr oskrzydlający wojska
Rosji radzieckiej przeprowadzony przez Józefa Piłsudskiego,
wyprowadzony znad Wieprza 16 sierpnia, przy jednoczesnym
związaniu głównych sił bolszewickich na przedpolach Warszawy.
Siły
polskie -113 000 - 123 000
rosyjskie -114 000 - 140 000
Straty
polskie - 4 500 poległych
rosyjskie -22 000 rannych
-10 000 zaginionych 15-25 tys. poległych, rannych lub
zaginionych
-65 000 jeńców
-30-35 tys. internowanych |
Midway |
1942 r. |
Pacyfik |
Bitwa o Midway
– bitwa lotniczo-morska w czasie II wojny światowej, stoczona 4
czerwca 1942 pomiędzy okrętami japońskimi a amerykańskimi, w
pobliżu atolu Midway na Oceanie Spokojnym, zakończona
decydującym zwycięstwem amerykańskim. Uznawana jest za punkt
zwrotny w wojnie na Pacyfiku.
Siły
amerykańskie -3 lotniskowce ok. 50 innych okrętów ok. 340
samolotów
japońskie -4 lotniskowce
ok. 150 innych okrętów 293 samoloty
Straty
amerykańskie -1 lotniskowiec, 1 niszczyciel zatopione; 150
samolotów; 307 zabitych
japońskie -4 lotniskowce, 1 krążownik zatopione; 253 samoloty;
2.500 zabitych
Bitwa o Midway okazała się pierwszą klęską floty japońskiej od
350 lat, tzn. od roku 1592, kiedy to koreański adm. Yi-Sun pobił
Japończyków u wybrzeży Korei. Uważana jest za punkt zwrotny w
walkach na Pacyfiku, po którym Japończycy przeszli do defensywy.
Japończycy dodatkowo utracili inicjatywę strategiczną, której
nie udało się im już nigdy odzyskać. Klęska była tak wielka, że
postanowiono ją zupełnie utajnić przed społeczeństwem. |
Stalingrad |
od
1942 r.
do 1943 r. |
Rosja |
Bitwa
stalingradzka – jedna z największych bitew (w rzeczywistości
była to kampania składająca się z kilku etapów) II wojny
światowej, która rozgrywała się w okresie od 21 sierpnia 1942 do
2 lutego 1943.
Celem wojsk niemieckich było zdobycie miasta Stalingrad nad
Wołgą (dziś Wołgograd), ważnego ze względu na plany zajęcia
Kubania i Kaukazu. W rejonie Stalingradu 23 listopada 1942
Rosjanie zamknęli w kotle 6 Armię Polową generała Friedricha
Paulusa, część 4 Armii Pancernej oraz jednostki rumuńskie
(łącznie około 260-270 tysięcy żołnierzy, w tym 9590 Rumunów i
20300 tzw. Hilfswillige). Niemieckie próby odblokowania
stalingradzkiego kotła nie powiodły się. Dowództwo niemieckie
odrzuciło propozycję kapitulacji. Bitwa zakończyła się klęską
Niemiec i olbrzymimi stratami po obu stronach. Uznawana jest za
przełomową w działaniach na froncie wschodnim. Od wygranej nad
Wołgą inicjatywę na froncie przejęła Armia Czerwona.
Stojące naprzeciwko siebie armie, które walczyły pod
Stalingradem były zasadniczo różne od tych, które walczyły na
dawnych polach bitew. Przede wszystkim do czasów I wojny
światowej wysocy rangą oficerowie zarówno w armii rosyjskiej jak
i niemieckiej wywodzili się głównie z kręgów arystokracji lub
szlachty. Teraz sytuacja uległa zasadniczej zmianie. Wojna
totalna wymagała zaangażowania całego narodu, wraz z nią znikły
przywileje rodowe a kadra oficerska stała się otwarta dla
wszystkich warstw społecznych. Proces ten był szczególnie
widoczny w robotniczo-chłopskiej Armii Czerwonej.
Straty niemieckie:
poległo, zamarzło, zmarło z głodu lub wyczerpania około 2/3
żołnierzy i podoficerów oraz połowa oficerów z sił liczących
łącznie 364 tysiące ludzi (Rosjanie zebrali z pola bitwy do 7
listopada 1943 roku ciała 146300 niemieckich poległych)
wzięto do niewoli – 108 tysięcy (do 29 stycznia 1943 r. 16800
żołnierzy, od 30 stycznia do 2 lutego 1943 r. 91 tysięcy
żołnierzy)
zmarli w drodze do obozów jenieckich i w niewoli – około 102
tysiące
Straty radzieckie:
z pola bitwy zebrano ciała 46700 poległych radzieckich żołnierzy
i oficerów
wskutek nalotów oraz walk życie straciło 42750 cywilnych
mieszkańców miasta oraz uciekinierów
na skutek represji niemieckich zginęło 3345 cywilów
na roboty przymusowe Niemcy wywieźli 64220 cywilów.
Z kotła stalingradzkiego w okresie do 24 grudnia 1942 r.
ewakuowano drogą lotniczą około 34 tysiące specjalistów i
rannych. Z niewoli radzieckiej (do roku 1955, kiedy zwolniono
ostatnich jeńców), wróciło zaledwie około 5 tysięcy żołnierzy. |
Kursk |
1943 r. |
Rosja |
Bitwa na Łuku
Kurskim – bitwa rozegrana w dniach 5-16 lipca 1943 roku pomiędzy
siłami niemieckimi a radzieckimi, powszechnie uważana za
największą bitwę pancerną drugiej wojny światowej. Zakończyła
się przegraną Niemców i przejściem Rosjan do kontrofensywy,
dzięki której wyzwolono Orzeł i Biełgorod (5 sierpnia), a
następnie Charków (23 sierpnia).
Siły
niemieckie -800 000 żołnierzy,
2 700 czołgów,
2 000 samolotów
rosyjskie - 1 300 000 żołnierzy,
3 600 czołgów,
2 400 samolotów
Straty
niemieckie -500 000 poległych, rannych albo wziętych do niewoli,
500 czołgów,200 samolotów
rosyjskie -300 000 poległych, rannych albo wziętych do niewoli,
1 500 czołgów,1000 samolotów |
Dien Bien
Phu |
1954 r. |
Wietnam |
Bitwa
pod Dien Bien Phu - rozegrana została między oddziałami
wietnamskimi Viet Minh, a oddziałami francuskimi, 7 maja 1954
roku. W Dien Bien Phu znajdowała się baza wojskowa założona w
czasie II wojny światowej przez Japończyków. W czasie I wojny
indochińskiej została przekształcona przez Francuzów w warowny
obóz dla garnizonu francuskiego liczącego ok. 20 tys. żołnierzy.
Załogę wspierało 60 dział, 10 lekkich czołgów M24 Chaffee oraz 6
zrzucających napalm samolotów.
Bitwa zakończyła okres kolonialnego panowania Francji w
Wietnamie i jej zaangażowania w Indochinach, i doprowadziła do
rozmów w Genewie, które podzieliły Wietnam na dwie części.
Siły
francuskie -20 000 żołnierzy
wietnamskie -55 000 żołnierzy
Straty
francuskie 2 900 zabitych i zaginionych, 17 800 wziętych do
niewoli
wietnamskie 7 950 zabitych, 15 000 rannych |
Bitwy ważne dla Polski
24.VI.972 r.
|
Cedynia |
Polanie pod wodzą Mieszka I rozbili wojska margrabiego Marchii
Wschodniej Hodona. |
1003 r. |
Praga |
Zajęcie Pragi przez Bolesława Chrobrego. |
1018
r. |
Grody
Czerwieńskie |
Zdobycie Grodów
Czerwieńskich przez Polskę. |
1069 r. |
Kijów |
Wyprawa Bolesława Śmiałego na Kijów. |
1109
r. |
Głogów, Wrocław |
Wojna
polsko-niemiecka, obrona Głogowa. |
1241
r.
9 kwiecień |
Legnica |
Najazd tatarski
porażka wojsk polskich pod Legnicą. |
1331
r.
27 września |
Płowce |
Wojska
Władysława Łokietka pokonały część oddziałów krzyżackich.
Złamanie mitu o niepokonanych Krzyżakach. |
1410
r.
15 lipca |
Grunwald |
Bitwa ta
należała do największych batalii stoczonych w średniowiecznej
Europie i odbiła się szerokim echem w ówczesnmy świecie. Krążyły
niepradopodobne pogłoski, dotyczące liczby uczestników. Mówiono
wręcz o garstce rycerzy zakonnych, usiłujących powstrzymać
miliony pogan dowodzonych przez "fałszywego chrześcijanina" -
Jagiełłę. Prawda jest taka 30 000 armi polskiej pokonało 15 000
cięzkiej jazdy Krzyżackiej pod wodzą Urlich von Jungingena.
|
1444
r.
10 listopada |
Warna |
Klęska armii
polsko-węgierskiej dowodzonej przez Władysława Warneńczyka w
bitwie z Turkami. Król Władysław poległ na polu bitwy jego ciała
nigdy nieodnaleziono. |
1497
r. |
Mołdawia |
Wyprawa króla
Jana Olbrachta na Mołdawię. |
1463
r.
15 września |
Zalew Wiślany |
W bitwie
morskiej polska flota Gdańska i Elbląga pokonała okręty
Krzyżaków. |
Strona w budowie
Na podstawie:
1.http://pl.wikipedia.org/
2.Wojskowa Encyklopedia Powszechna
3.Fifteen Decisive Battles of the World-Edward Shepherd Creasy
|